Kazimierz J. musi wnieść sprawę do sądu przeciwko nieuczciwemu wykonawcy. Woli nie występować na rozprawie osobiście, a nie stać go na ustanowienie adwokata. Czy dowolnie wybrana osoba może reprezentować go w procesie?
Powód, pozwany, a także wnioskodawcy i uczestnicy postępowania występują przed sądem osobiście albo przez pełnomocników. Jednakże nie każda osoba może wcielić się w tę rolę. Oprócz profesjonalnych pełnomocników można wyodrębnić jeszcze trzy grupy osób, które występują przed sądem jako pełnomocnicy stron. Przede wszystkim mogą to być ich najbliżsi krewni, czyli rodzice, rodzeństwo, pełnoletnie dzieci lub wnuki, małżonek oraz osoby pozostające w stosunku przysposobienia, oraz osoby powiązane ze sobą procesowo, na przykład współuczestnik sporu, pod warunkiem że występuje po tej samej stronie. Do trzeciej grupy należą osoby powiązane z mocodawcą umowami cywilnoprawnymi, które np. sprawują zarząd jej majątkiem lub interesami, albo pozostają z nią w stosunku zlecenia, gdy przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia.
Pełnomocnictwo procesowe może być ogólne (co oznacza umocowanie do prowadzenia wszystkich spraw w imieniu strony procesowej) albo tylko do poszczególnych spraw. Na przykład małżeńskich albo w sprawach między rodzicami i dziećmi potrzebne jest pełnomocnictwo udzielone do prowadzenia konkretnej sprawy. Z kolei postępowanie o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego nie są objęte przymusem adwokacko-radcowskim.
Z kolei w sprawie przed Sądem Najwyższym istnieje przymus zastępowania strony przez adwokata albo radcę prawnego podobnie jak przy czynnościach procesowych związanych z postępowaniem przez SN, które zostały podjęte przed sądem niższej instancji. Z takiego zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika nie musi jednak korzystać strona, która sama jest sędzią, prokuratorem, notariuszem, profesorem lub doktorem habilitowanym nauk prawnych. Osoba, która wykonuje inny zawód ma w takim postępowaniu tylko niewielkie uprawnienia. Może domagać się od sądu drugiej instancji aby sporządził uzasadnianie wyroku, albo postanowienia co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym.
Mocodawcy wolno wypowiedzieć pełnomocnictwo. Dla sądu odniesie to skutek prawny z chwil zawiadomienia go o tym, natomiast w stosunku do przeciwnika procesowego i innych uczestników z chwilą zawiadomienia ich o tym przez sąd.
Ważne!
Jeżeli strona w sposób niewłaściwy umocuje pełnomocnika albo wskaże osobę, która nie może nim zostać, nie może stanowić to podstawy do odrzucenia pozwu
Podstawa prawna
Art. 86 – 97 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).