Dłużnik może bronić się przed egzekucją i żądać w sądzie pozbawienia wykonalności tytułu egzekucyjnego w całości lub w części albo ograniczenia go. W ten sposób uchroni swój majątek przed przejęciem go przez wierzyciela.
Wnosząc do sądu powództwo przeciwegzekucyjne, dłużnik ma prawo domagać się pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, żądać ustalenia, że dochodzona przez wierzyciela należność nie istnieje, albo umorzenia postępowania egzekucyjnego.
Obrona dłużnika polega na tym, że kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym. Na przykład może mieć to miejsce wówczas, gdy zanim została wszczęta egzekucja całej należnej kwoty, wierzyciel wyraził zgodę na spłatę w ratach. Natomiast mimo że rozłożył płatność na raty, to złożył wniosek u komornika o wyegzekwowanie jej w całości.
Pozbawienia wykonalności tytułu egzekucyjnego można domagać się również wówczas, gdy już po opatrzeniu wyroku klauzulą wykonalności zobowiązanie wygasło.
Ma to miejsce na przykład wówczas, gdy wierzyciel zwolnił dłużnika z długu albo dłużnik dokonał potrącenia, ponieważ występował w podwójnej roli dłużnika oraz wierzyciela w stosunku do osoby, która domagała się przeprowadzenia przeciwko niemu egzekucji komorniczej.
Z powództwem przeciwegzekucyjnym może wystąpić również małżonek dłużnika, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności. Powinien wówczas wykazać, że roszczenie, którego dochodzi wierzyciel, nie przysługuje mu. Małżonek ma prawo wówczas podnosić zarzuty, które jemu przysługują, oraz te, których wcześniej nie mógł podnieść jego mąż lub żona. Na przykład może wskazać, że mąż (żona) nie bronił się przed roszczeniem wierzyciela, ponieważ nie brał udziału w postępowaniu, w którym doszło do nadania tytułu wykonawczego przeciwko małżonkowi.
Z powództwem przeciwegzekucyjnym może wystąpić również osoba trzecia, która będzie udowadniała przed sądem, że jest właścicielem zajętego przedmiotu i dlatego należy go zwolnić od egzekucji. Pozew może wnieść w ciągu miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o naruszeniu swoich praw. Najczęściej takie powództwo wytaczane jest wówczas, gdy komornik dokonując zajęcia ruchomości, w mieszkaniu dłużnika zajął również rzecz, której nie był on właścicielem.
Powództwo przeciwegzekucyjne należy wytoczyć przed sądem, w którego okręgu komornik prowadzi egzekucję. W pozwie trzeba przytoczyć wszystkie zarzuty pod rygorem utraty prawa do korzystania z nich w dalszym postępowaniu.
Ważne!
Gdy po wydaniu wyroku zobowiązującego dłużnika do zapłaty jego sytuacja materialna pogorszy się, nie spowoduje to wygaśnięcia zobowiązania ani nie spowoduje zdarzenia, na skutek którego nie może zostać wyegzekwowane
Podstawa prawna
Art. 840 – 843 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).