Krajowa Rada Prokuratury będzie miała prawo do wizytacji lub lustracji prokuratur. Będzie mogła też sprawdzić jakość pracy prokuratora, którego sprawę będzie rozpoznawała.
Dzisiaj w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o Krajowej Radzie Prokuratury. Nowa regulacja ma szczegółowo określić kompetencje i ustrój rady, sposób jej działania oraz stosowane przez nią procedury. Obecnie są one ogólnie sformułowane w ustawie o prokuraturze, a Krajowa Rada Prokuratury (KRP) działa w dużej mierze na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.
– W praktyce takie rozwiązanie okazało się jednak niewystarczające. Zakres kompetencji KRP okazał się tak szeroki, że trzeba je szczegółowo określić w jednym podstawowym akcie prawnym – tłumaczy poseł Witold Pahl, członek KRP.
W skład funkcjonującej od 31 marca 2010 r. KRP wchodzi 25 członków. Wśród nich znajdują się między innymi: minister sprawiedliwości, prokurator generalny, przedstawiciel prezydenta, posłowie, senatorowie i przedstawiciele prokuratur. Regulujące dzisiaj działalność KRP przepisy ustawy o prokuraturze nakładają na nią ponad dwadzieścia zadań. Najważniejszym z nich jest strzeżenie niezależności prokuratorów.
KRP rozpoznaje dzisiaj dziesiątki spraw dotyczących między innymi rekomendacji na określone stanowiska prokuratorskie, zajmuje się kwestiami dyscyplinarnymi i etycznymi w prokuraturze, a także wydaje oficjalne stanowiska w najważniejszych sprawach związanych ze zmianami legislacyjnymi odnoszącymi się do prokuratury.
Jak podkreślają autorzy projektu, podstawowe zadania i zasady funkcjonowania KRP nie zostaną zmienione. Rada ma uzyskać natomiast dodatkowe kompetencje związane np. z opiniowaniem szefa jednostki prokuratury, który ma być odwołany z funkcji z powodu nienależytego wypełniania swoich obowiązków. Ma też przyznać jej prawo do wizytacji lub lustracji konkretnej prokuratury, a także sprawdzenia pracy prokuratora, którego sprawa osobowa podlega rozpatrzeniu przez radę.
– Wprowadzenie dodatkowych uprawnień związanych z wizytacją i lustracją może budzić obawy ze strony niektórych przedstawicieli samorządu prokuratorskiego. Należy jednak pamiętać, że takie działania mogą zostać podjęte w oparciu o uchwałę krajowej rady, która składa się w przeważającej części z prokuratorów – podkreśla Witold Pahl.
Ustawa o KRP nie będzie pierwszą tego rodzaju regulacją określającą zakres działania naczelnego organu samorządowego. 1 kwietnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę o Krajowej Radzie Sądownictwa, która zawiera regulacje z zakresu kompetencji i ustroju tej instytucji.
Podstawowe zadania Krajowej Rady Prokuratury:
● strzeżenie niezależności prokuratorów;
● opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących prokuratury;
● wybieranie kandydata na stanowisko prokuratora generalnego;
● opiniowanie wniosku premiera o wcześniejsze odwołanie prokuratora generalnego;
● uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej prokuratorów;
● wypowiadanie się o stanie i rozwoju kadry prokuratorskiej.