Urzędnik będzie musiał odnotować każdy kontakt z lobbystą, a zawodowi lobbyści będę musieli wysyłać roczne sprawozdania do CBA.
Rejestracja, sprawozdawczość i kontrola. W takie reguły prawne chce wtłoczyć zawodowych lobbystów minister Julia Pitera. Przygotowane przez nią założenia do nowej ustawy lobbingowej wpłynęły do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Zmianom sprzeciwiają się zawodowi lobbyści. Mówią, że wciąż będą dyskryminowani. Nowe założenia nie podobają się jednak również organizacjom przedsiębiorców i pracodawców, które wytykają minister prokuratorskie podejście do tematu i poddanie lobbingu kontroli CBA.
– Decydenci będą za wszelka cenę dążyć do unikania kontaktu z każdą osobą i organizacją podejrzewaną przez nich o chęć podzielenia się swoimi problemami i swoją wiedzą – ostrzega Business Centre Club.
– Poważne zastrzeżenia budzą również propozycje, że CBA będzie mogła wydawać wytyczne co do zasad stosowania ustawy o lobbingu – wskazuje Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan.

Sztuczny podział

Utrzymany będzie dzisiejszy podział na lobbystów zawodowych i niezawodowych. Lobbystą zawodowym będzie ten, kto lobbuje za wynagrodzeniem i reprezentuje osobę trzecią. Lobbystami niezawodowymi będą natomiast branżowe organizacje przedsiębiorców, izby, stowarzyszenia itp.
– Można mieć wątpliwości, czy pojęcie lobbingu, a tym samym także zakres przedmiotowy ustawy, nie powinny być ograniczone wyłącznie do tzw. lobbingu zawodowego, prowadzonego na rzecz osób trzecich przez wyspecjalizowanych doradców za wynagrodzeniem – uważa dr Tomasz Zalasiński, konstytucjonalista, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka.
Według niego obecny lobbing niezawodowy, podejmowany przez obywateli, ich stowarzyszenia lub inne organizacje społeczne, w interesie własnym lub publicznym stanowi realizację konstytucyjnego prawa do petycji, Obywatel domagający się we własnym interesie poprawy złego w jego ocenie prawa nie powinien być uznawany za lobbystę.

Nierówność podmiotów

– Podział lobbystów na zawodowych i niezawodowych nie przystaje do rzeczywistości i wprowadzała nierówność podmiotów – uważa jeden z zawodowych lobbystów.
Według niego ustawodawca nie wziął pod uwagę, że organizacje branżowe czy izby gospodarcze także reprezentują wobec rządu i parlamentu interesy swoich członków. W tym celu pobierają od nich składki członkowskie i zatrudniają stosownych specjalistów.
– Powinny więc być traktowane jako podmioty prowadzące zawodową działalność lobbingową. Wyjątkiem mogą być niektóre stowarzyszenia i fundacje, jeżeli działają pro publico bono – uważa lobbysta.
Projekt założeń gwarantuje lobbystom zawodowym i niezawodowym równe prawa w prowadzeniu działalności lobbingowej. Jednak lobbyści zawodowi obawiają się, że będą dyskryminowani.
– Brakuje przepisów, które umożliwiałyby nam uczestnictwo w posiedzeniach podkomisji sejmowych – dodaje jeden z lobbystów.
Podkreśla, że w pracach podkomisji mogą natomiast uczestniczyć przedstawicieli organizacji branżowych czy pracodawców.
Jego zdaniem nierówno rozłożono na lobbystów obowiązki. Tylko lobbyści zawodowi będą musieli się rejestrować i składać roczne sprawozdania z działalności lobbingowej CBA.



Sprawozdawczość

Każdy z zawodowych lobbystów będzie musiał co roku wysyłać do CBA sprawozdanie. A w nich szczegółowo będzie musiał informować nie tylko o swych zleceniodawcach i osobach lobbowanych, ale również o darowiznach i wpłatach na rzecz kampanii wyborczych. W razie spóźnienia lobbyście będzie groziło wykreślenie z rejestru. O kolejny wpis będzie mógł się ubiegać po upływie jednego roku.
Rozszerzony zostanie obowiązek sprawozdawczy władzy publicznej. Lobbowany urzędnik będzie musiał odnotować każdy kontakt z lobbystą – zawodowym i niezawodowym urzędnicy będą mieli także obowiązek publikowania każde- go zgłoszenia lobbingowego lobbystów niezawodowych, których wystąpienia do tej pory ustawa nie obejmowała.
Działalność lobbingowa musi być jawna i transparentna
Julia Pitera | pełnomocnik rządu ds. opracowania programu zapobiegania nieprawidłowościom w instytucjach publicznych
Czy z założenia lobbing przy stanowieniu prawa jest czymś złym? Organizacje pracodawców zarzucają, że proponowane przepisy to głównie zakazy, nakazy i bariery?
Projekt uznaje lobbing za działalność jak najbardziej uprawnioną, pod jednym wszakże warunkiem: gdy jest prowadzona w sposób jawny, a jej przejawy publikowane są na stronach BIP. W przejrzystej, jawnej działalności lobbingowej nie ma nic złego, a projekt założeń właśnie na ten fakt kładzie nacisk: każdy ma prawo przedłożyć przedstawicielom władzy publicznej swoje stanowisko, uzasadnione w najlepszy jego zdaniem sposób. Proponowane mechanizmy służyć mają wzmocnieniu zaufania i wiarygodności w oczach społeczeństwa, gdyż obywatele mają prawo do informacji, czyje opinie wywarły ostatecznie wpływ na przyjęty przez władzę publiczną dokument.
Tak jak i obecnie osoba zainteresowana podjęciem działalności lobbingowej wobec podmiotu reprezentującego władzę publiczną będzie zobowiązana do posłużenia się urzędowym formularzem. Nakaz rejestracji i sprawozdawczości dotyczy jedynie lobbystów zawodowych, którzy prowadzą działalność lobbingową na rzecz grup interesu za wynagrodzeniem.
Czy organizacje pracodawców będą zaliczane do grupy lobbystów zawodowych, czy też niezawodowych?
Organizacje pracodawców jako działające we własnym interesie są lobbystami niezawodowymi (mogą jednak oczywiście skorzystać również z usług lobbystów zawodowych). Nie obejmuje ich więc obowiązek sporządzania sprawozdań.
Dlaczego instytucją kontrolującą działalność lobbingową ma być CBA?
Powierzenie odpowiedzialności za przestrzeganie przepisów ustawy o lobbingu Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu jest rozwiązaniem analogicznym do tego, jakie przewidziano dla ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Mówi o tym art. 2 ustawy o CBA, stwierdzając, iż do zadań CBA, należy ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy z 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.