TEZA: Termin 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące, o którym mowa w art. 37 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, należy rozumieć jako termin przedawnienia roszczeń w znaczeniu cywilistycznym oraz jako maksymalny termin, w którym można wszcząć postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, a nie jako termin ograniczający wydanie orzeczenia w sprawie.
STAN FAKTYCZNY
Wójt gminy 27 lipca 2005 r. wszczął z urzędu postępowanie wobec spółki w sprawie ustalenia jednorazowej opłaty ze wzrostu wartości nieruchomości C. w związku ze zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy i ustalił ją m.in. na podstawie art. 36 ust. 4 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717 z późn. zm., dalej u.p.z.p). Decyzja ta została uchylona przez SKO. Po ponownym rozpoznaniu sprawy wójt jeszcze raz ustalił opłatę, a przedsiębiorca ponownie skutecznie zaskarżył ją do SKO, który stwierdził, że decyzja organu została wydana po upływie terminu ważności operatu.
WSA przyznał rację SKO i oddalił skargę spółki w przedmiocie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wywołanego zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz w związku z jej zbyciem. Zdaniem sądu ustalenie opłaty planistycznej nie było spóźnione, gdyż w dniu wszczęcia postępowania nie upłynął termin do jej ustalenia, o którym mowa w art. 37 ust. 3 w zw. z art. 37 ust. 4 u.p.z.p., liczony od dnia, w którym stała się obowiązująca uchwała rady gminy. Ostatecznie sprawa trafiła do NSA.
UZASADNIENIE
W ocenie NSA odpowiednie stosowanie art. 37 ust. 3 do opłat, o których mowa w art. 36 ust. 4 u.p.z.p. należy rozumieć w ten sposób, że wójt, burmistrz albo prezydent miasta, powinien (ma prawo) w terminie pięciu lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące, wszcząć z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Taka wykładnia przepisu art. 37 ust. 4 u.p.z.p. pozwala na równe traktowanie podmiotów, które zgodnie z art. 36 ust. 3 i 4 mają prawo do dochodzenia na drodze postępowania cywilnego i administracyjnego odpowiednio odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości i opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości jest w tym przypadku odpowiednikiem zgłoszenia roszczenia cywilnoprawnego, o którym mowa w art. 37 ust. 3 u.p.z.p.. Oznacza to, że termin 5 lat (od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące), o którym mowa w art. 37 ust. 3 u.p.z.p., należy rozumieć jako termin przedawnienia roszczeń w znaczeniu cywilistycznym oraz jako maksymalny termin, w którym można wszcząć postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości (art. 36 ust. 4 w związku z art. 37 ust. 4 u.p.z.p.), a nie jako termin ograniczający wydanie orzeczenia w sprawie.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 4 lutego 2011 r., sygn. akt II OSK 207/10
Opinia
Orzeczenie rozwiązuje wątpliwości interpretacyjne przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (u.p.z.p.) w zakresie terminu, w którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta powinien wszcząć postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości (renty planistycznej). W ocenie NSA odpowiednie stosowanie art. 37 ust. 3 u.p.z.p. w odniesieniu do renty planistycznej należy rozumieć w ten sposób, że organ administracyjny ma prawo wszcząć postępowania ustalające podatek miejscowy w terminie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące. Wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia renty planistycznej równoznaczne jest ze zgłoszeniem roszczenia cywilnoprawnego (art. 37 ust. 3 u.p.z.p.). Przedmiotowe orzeczenie potwierdza, że planując sprzedaż nieruchomości, której wartość wzrosła wskutek utworzenia lub zmiany planu zagospodarowania przestrzennego w okresie ostatnich 5 lat, właściciel działki musi liczyć się z obowiązkiem zapłaty renty planistycznej. Wystarczy, że w tym okresie organ samorządowy rozpocznie postępowanie mające na celu ustalenie i pobranie tej renty.