Zgodnie z propozycjami resortu finansów od 2012 r. relacja deficytu do dochodów jednostki samorządu terytorialnego będzie każdego roku obniżana o 1 pkt proc., aż osiągnie poziom 1 proc. Jak takie ograniczenia wpłyną na rozwój samorządów?
Jednostki samorządu terytorialnego tak kontrolowały swój dług, aby móc pozwolić sobie na deficyt, w momencie gdy ich od dawna planowana inwestycja wchodzi w fazę realizacji. Dlatego Unia Metropolii Polskich jest bardzo zaniepokojona zapowiedzią ministra finansów, że w trybie nagłym zostanie wprowadzony dodatkowy, twardy mechanizm ograniczania deficytu każdej jednostki samorządu terytorialnego. Zburzy to harmonogram wykorzystywania pomocy unijnej przez Polskę, a tym samym uniemożliwi pełne wykorzystanie środków z perspektywy 2007 – 2013. Deficyt każdej jednostki samorządu terytorialnego jest już limitowany przez art. 242 nowej ustawy o finansach publicznych, który nakazuje zbilansowanie dochodów i wydatków bieżących od 2011 r. Deficyt JST jest też silnie ograniczany limitami długu samorządów. Do 2014 r. ustawa ogranicza poziom zadłużenia oraz wielkość rocznych spłat kapitału i odsetek (odpowiednio 60 proc. i 15 proc. rocznych dochodów). Od 2014 r. nowy limit długu, zapisany w art. 243 nowej ustawy o finansach publicznych, uniemożliwi zadłużanie się tym JST, które nie osiągają nadwyżki bieżącej. Nawet jeśli jednostka ma znaczne nadwyżki z lat ubiegłych, nie będzie mogła realizować żadnych inwestycji wspomaganych finansowaniem zwrotnym, jeśli bieżące dochody nie pokrywają bieżących wydatków. Powyższe ograniczenia skutkują już (zgodnie z przyjętymi wieloletnimi prognozami finansowymi) znaczącym zmniejszeniem deficytu w całym sektorze JST, począwszy od 2013 roku, a nawet wymuszą w kolejnych latach generowanie nadwyżki. Jednakże wprowadzenie dodatkowych, proponowanych przez ministra finansów limitów spowoduje w przypadku poszczególnych samorządów znaczne ograniczenie inwestycji, także tych finansowanych ze środków UE, i grozi zerwaniem zawartych już umów, w tym z wykonawcami. Już obecnie ostre limity dotyczą każdej jednostki sektora samorządowego indywidualnie. Takich regulacji brak w sektorze rządowym.