TEZA: Cel uzyskania zaświadczenia powinien być wskazany we wniosku o jego wydanie, gdyż tylko wtedy organ ma możność oceny wykazania przez osobę podpisaną pod wnioskiem zaistnienia ustawowych przesłanek wydania zaświadczenia.
STAN FAKTYCZNY
Z wnioskiem J.w. i W.k. zwróciły się do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego (PINB) o wydanie zaświadczenia o działaniach merytorycznych podjętych przez ten organ po wstrzymaniu przez starostę i wojewodę decyzji starosty o udzieleniu pozwolenia na budowę.
W odpowiedzi PINB poinformował wnioskodawczynie, iż nie podejmował działań merytorycznych na skutek okoliczności wskazanych w żądaniu. Zdaniem organu wniosek nie mógł być załatwiony w sposób określony w kodeksie postępowania administracyjnego z uwagi na brak przedmiotu żądanego zaświadczenia.
Po wystosowanym przez wnioskodawczynie wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa PINB odmówił wydania żądanego zaświadczenia. Odpowiedział, że wskazane we wniosku pozwolenie na budowę dotyczy postępowania, w którym wnioskodawczynie nie były stronami. Powiatowy inspektor podkreślił dodatkowo, że zgodnie z art. 217 par. 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm., dalej k.p.a.) zaświadczenie wydaje się w celu potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego. Natomiast żądanie wnioskodawczyń nie mieści się w zakresie określonym tym przepisem, ponieważ dotyczy potwierdzenia działania (czynności), a nie faktu lub stanu prawnego. Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. Sprawa ostatecznie trafiła do sądu administracyjnego.
UZASADNIENIE
Zdaniem WSA użyta przez organy obu instancji argumentacja jest nietrafna. Jak podkreślili sędziowie, istota postępowania w sprawie wydawania zaświadczeń tkwi w uproszczeniu i odformalizowaniu procedury związanej z załatwianiem wniosków osób ubiegających się o zaświadczenie. Postępowanie to ma charakter gabinetowy, w którym upoważniony pracownik organu administracji weryfikuje żądanie wydania zaświadczenia poprzez pryzmat przesłanek opisanych w art. 217 par. 2 k.p.a. Z przepisu tego wynika, iż zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
● urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa bądź gdy
● osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
W tym drugim przypadku – jak stanowi art. 218 par. 1 k.p.a. – organ administracji publicznej jest zobowiązany wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Z par. 2 art. 218 k.p.a wynika dodatkowo, że przed wydaniem zaświadczenia organ administracji może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające. Przenosząc powyższe rozważania na realia rozpoznawanej sprawy, WSA podkreślił, że ubiegającym się o zaświadczenie chodziło o potwierdzenie lub – jak się wydaje – o zaprzeczenie, że organ nadzoru budowlanego prowadził merytoryczne działania wobec spornej inwestycji w konsekwencji wstrzymania pozwolenia na budowę przez organy administracji architektoniczno-budowlanej. Zaświadczenie miało zatem potwierdzać stan rzeczy związany z funkcjonowaniem organu nadzoru budowlanego. W tej sytuacji za całkowicie nietrafne należy uznać stwierdzenie przez organ I instancji, iż żądana treść zaświadczenia nie mieściła się w zakresie określonym przepisem art. 217 par. 2 k.p.a.
W ocenie sądu odmowa wydania zaświadczenia może nastąpić jedynie wtedy, gdy osoba ubiegająca się o zaświadczenie bądź nie wskaże przepisu prawa uzasadniającego potrzebę otrzymania zaświadczenia, bądź nie wykaże interesu prawnego w uzyskaniu zaświadczenia, bądź gdy organ w ogóle nie dysponuje bazą danych dotyczącą przedmiotu żądania. Odmowa wydania zaświadczenia konkretnej treści może zaś nastąpić tylko wtedy, gdy osoba żądająca zaświadczenia kategorycznie żąda zaświadczenia nierozbieżnego z informacjami, których potwierdzenia się domaga, a baza danych organu przeczy tym informacjom (np. podatnik zalegający z płatnością podatków żąda wydania zaświadczenia, iż nie ma zaległości podatkowych). Zdaniem WSA wprawdzie sformułowane przez wnioskodawczynie żądanie jednoznacznie nie konkretyzowało oczekiwanej informacji jako jedynie pozytywnego potwierdzenia prowadzonego przez nadzór budowlany postępowania (podejmowanych działań merytorycznych) wskutek wstrzymania pozwolenia na budowę przez starostę i wojewodę. Jednak wątpliwości co do treści żądanego zaświadczenia organ mógł rozwiać przez skierowanie zapytania do osób ubiegających się o wydanie zaświadczenia, czego jednak nie zrobił. W konsekwencji decyzja podlegała uchyleniu.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 13 stycznia 2011 r. II, SA/Bk 75/10.
Opinia
Zawarta w omawianym wyroku interpretacja interesu prawnego w uzyskaniu zaświadczenia rozszerza krąg podmiotów uprawnionych – określonych przez ustawodawcę jako osoby ubiegające się o zaświadczenie – w stosunku do kręgu podstawowego, tj. stron i uczestników postępowania administracyjnego. Już nie tylko „każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek” (art. 28 k.p.a.), ale i ten, kto spodziewa się odnieść korzyść z przedstawienia zaświadczenia w innym postępowaniu, może, zdaniem sądu, wnosić o urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego. Innymi słowy, nie trzeba być stroną czy uczestnikiem danego postępowania administracyjnego, by otrzymać zaświadczenie dotyczące stanu toczącego się postępowania, a zwłaszcza czynności podejmowanych w nim przez organ administracji z urzędu. Należy przy tym pamiętać, iż cel uzyskania zaświadczenia musi być zawsze wskazany we wniosku. Taka interpretacja koresponduje z duchem ustawy oraz jest pełnym odzwierciedleniem zasad postępowania zawartych w rozdziale 2 k.p.a, w szczególności zasady praworządności oraz zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa.