Brak informacji dotyczących miejsca zamieszkania osoby, którą zamierzamy pozwać do sądu, nie jest przeszkodą do dochodzenia swoich praw. W takim przypadku można wnosić o wyznaczenie kuratora do reprezentowania ukrywającego się w procesie.
Elżbieta K. chciałaby pozwać swojego byłego męża o alimenty dla dziecka. Niestety nie może tego zrobić, gdyż nie zna jego obecnego adresu.

Nieznane miejsce pobytu

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przypadku braku informacji o miejscu pobytu strony, pozew należy doręczyć tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej, a więc zazwyczaj powoda. Następuje to poprzez decyzję sądu orzekającego w danej sprawie, o ile pismo procesowe wywołuje potrzebę obrony praw pozywanego. Doręczanie pism w ten sposób może mieć miejsce do chwili zgłoszenia się poszukiwanej osoby albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika.
Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. Szczególna procedura obowiązuje w sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia. W takich przypadkach przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.
Ustanowienie kuratora jest ogłaszane publicznie przez przewodniczącego. Jest ono dokonywane w budynku sądowym oraz lokalu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W sprawach większej wagi przewodniczący ogłasza o ustanowieniu kuratora także w prasie, o ile uzna to za potrzebne. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi staje się ono skuteczne. Sąd może jednak uzależnić wystąpienie skutków prawnych od upływu oznaczonego terminu od momentu wywieszenia takiego obwieszczenia w budynku sądowym.

Wywieszenie w sądzie

Według obecnych przepisów wszystkie opisane powyżej czynności może wykonywać także referendarz sądowy.
Nie we wszystkich sprawach sądowych ustanowienie kuratora jest wymagane. Jeżeli zatem nie istnieje taka konieczność, doręczenie pisma stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, odbywa się poprzez wywieszenie w budynku sądowym. Skutki prawne wywołuje ono z upływem miesiąca od dnia dokonania takiej czynności. Należy ponadto pamiętać, że przepisy o doręczeniu pisma kuratorowi można stosować się także do organizacji, których organy są nie znane z miejsca pobytu albo w ogóle nie istnieją.
PRZYKŁAD
Ustanowienie kuratora w postępowaniu sądowym można uznać za nieskuteczne
Jeżeli okaże się, że żądanie ustanowienia kuratora lub wywieszenia pisma nie było uzasadnione, sąd zarządzi jego doręczenie we właściwy sposób. W miarę potrzeby na wniosek strony zainteresowanej możliwe jest nawet zniesienie postępowania przeprowadzonego z udziałem kuratora lub po wywieszeniu pisma w budynku sądowym.
Podstawa prawna
Art. 143 – 147 ustawy z 17 listopada – 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 296, poz. 43 z późn. zm.).