Własność przez zasiedzenie nabywa się z mocy prawa na skutek samego upływu czasu. Nie trzeba już dokonywać żadnej czynności prawnej.
Uzyskanie własności następuje po upływie dwudziestu albo trzydziestu lat od chwili wejścia w posiadanie samoistne. Posiadaczem samoistnym jest osoba, która włada rzeczą jak właściciel. Jest on przekonany, że faktycznie jest właścicielem.
Natomiast własności przez zasiedzenie nie nabędzie osoba, która jest posiadaczem zależnym, tzn. nie włada rzeczą jak właściciel. Takim posiadaczem będzie np. najemca albo dzierżawca, ponieważ właścicielem jest ktoś inny, a oni jedynie korzystają z nieruchomości na podstawie umowy.
O tym, po jakim czasie nastąpi uzyskanie własności, decyduje dobra albo zła wiara posiadacza. Pojęcia te nie są zdefiniowane w prawie cywilnym. O tym, czy ktoś jest w dobrej, czy złej wierze, decydują każdorazowo okoliczności konkretnej sytuacji.

Dobra i zła wiara

W złej wierze będzie np. osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na skutek przestępstwa albo przy użyciu siły. W złej wierze będzie też np. ten, kto wiedząc, że jego sąsiad wyjechał za granicę, wszedł w posiadanie jego nieruchomości. W dobrej wierze jest np. osoba, która faktycznie jest przekonana, że to jej przysługuje prawo własności.
O tym, czy ktoś jest w dobrej albo w złej wierze, decyduje chwila wejścia w posiadanie nieruchomości. Jeśli ktoś był w dobrej wierze, nie ma znaczenia, że na skutek późniejszych okoliczności stał się posiadaczem w złej wierze. Osoba, która posiadała nieruchomość w dobrej wierze, nabędzie jej własność po upływie dwudziestu lat, natomiast osoba działająca w złej wierze stanie się właścicielem dopiero po upływie trzydziestu lat. Jeśli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie termin zasiedzenia, jest małoletni, zasiedzenie nie może się zakończyć wcześniej niż po upływie dwóch lat od momentu uzyskania przez niego pełnoletności.



Doliczenie okresu

Jeśli podczas biegu terminu potrzebnego do uzyskania własności przez zasiedzenie nastąpi przeniesienie posiadania na rzecz innej osoby, może ona do swojego okresu posiadania doliczyć okres posiadania poprzednika. Dotyczy to np. sytuacji, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza (syn przejął posiadanie nieruchomości po swoim ojcu). Przez zasiedzenie nabywa się najczęściej całą nieruchomość. Ale można również nabyć tylko jedną działkę z kilku, dla których jest prowadzona jedna księga wieczysta. W drodze zasiedzenia można też uzyskać użytkowanie wieczyste, własność mieszkania albo całego budynku. Ponadto przez zasiedzenie może być również nabyta służebność gruntowa, ale tylko w przypadku gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Można też zasiedzieć udział w nieruchomości. Jest to możliwe, jeśli nieruchomość jest w posiadaniu kilku osób.

Orzeczenie sądu

Pomimo że nabycie nieruchomości następuje z mocy prawa na skutek upływu czasu, to konieczne jest jeszcze uzyskanie postanowienia sądu. Takie postanowienia potwierdza jedynie, że dana osoba stała się właścicielem określonej nieruchomości. Na jego podstawie dokonuje się wpisu prawa własności w księdze wieczystej prowadzonej dla nabytej nieruchomości. Sąd w postanowieniu wskazuje datę, z jaką nastąpiło zasiedzenie. Z tą datą następu- je również wygaśnięcie prawa własności poprzedniego właściciela.
PRZYKŁAD
Czy w drodze zasiedzenia można nabyć pokój w mieszkaniu
W drodze zasiedzenia można nabyć własność mieszkania. Nie jest jednak możliwe nabycie własności jednego pokoju, ponieważ możliwe jest zasiedzenie tylko takiej rzeczy, która może być przedmiotem odrębnej własności.
Podstawa prawna
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16 poz. 93 z późn. zm.).