Kierownik urzędu stanu cywilnego odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński, jeżeli istnieją przyczyny uniemożliwiające jego zawarcie. W razie wątpliwości, czy takie przyczyny występują, kierownik może zwrócić się do sądu.
Marian Z. chce zawrzeć związek małżeński ze swoją narzeczoną. Kierownik urzędu stanu cywilnego nie wyraził jednak zgody na ślub. Urzędnik może podjąć taką decyzję, jeżeli przyszli małżonkowie nie spełniają wymaganych przez prawo warunków.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, kierownik urzędu stanu cywilnego odmówi przyjęcia od narzeczonych oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński, jeżeli istnieją przyczyny uniemożliwiające jego zawarcie. W takim przypadku nie należy również liczyć na wydanie zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. W razie wątpliwości kierownik urzędu stanu cywilnego może się jednak zwrócić do sądu. Wówczas do składu orzekającego będzie należało rozstrzygnięcie, czy dane osoby mogą wziąć ślub.

Kierownik USC

W celu wstąpienia w związek małżeński mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni w urzędzie stanu cywilnego muszą złożyć przed jego kierownikiem specjalne oświadczenia. Aby zawrzeć ślub, narzeczeni powinni także złożyć określone przez prawo niezbędne dokumenty. Jeżeli okaże się, że otrzymanie któregokolwiek z nich napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może zwolnić daną osobę z tego obowiązku. Narzeczeni powinni być w pełni świadomi konsekwencji, jakie wiążą się ze ślubem. Dlatego też kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia im doniosłość związku małżeńskiego, przepisy regulujące ich prawa i obowiązki, a także regulacje dotyczące nazwiska każdego z małżonków oraz ich dzieci.
Oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński powinny być złożone publicznie w obecności dwóch pełnoletnich świadków. Wcześniej jednak kierownik urzędu stanu cywilnego pyta narzeczonych, czy zamierzają zawrzeć małżeństwo. Dopiero po twierdzących odpowiedziach mężczyzny i kobiety odbierane są od nich oświadczenia dotyczące nazwisk małżonków i ich dzieci oraz wstąpienia w związek małżeński. Są one składane oddzielnie przez każdego narzeczonego, poprzez powtarzanie ich treści za kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub odczytywanie ich na głos.
Jeżeli przyszły małżonek nie może mówić, oświadczenie takie powinien złożyć przez podpisanie aktu małżeństwa. Po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przez obie strony kierownik urzędu stanu cywilnego ogłasza, że wskutek zgodnych oświadczeń obu stron małżeństwo zostało zawarte.
Należy pamiętać, że ślub cywilny nie może być wzięty przed upływem miesiąca od złożenia pisemnego zapewnienia narzeczonych, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających taką możliwość. Kierownik urzędu stanu cywilnego może jednak zezwolić na wcześniejsze zawarcie małżeństwa, o ile przemawiają za tym ważne względy.

Zagrożenie życia

W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednego z narzeczonych, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński mogą być złożone niezwłocznie. W takim przypadku kierownik urzędu stanu cywilnego nie będzie wymagał przedstawienia niezbędnych dokumentów. Jednakże również w takiej sytuacji strony są obowiązane złożyć zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
Z ważnych powodów sąd może zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone przez pełnomocnika. W tym celu należy udzielić pełnomocnictwa na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Powinno ono wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte.
PRZYKŁAD
Ksiądz ma 5 dni na przekazanie do USC zaświadczenia o ślubie
Mężczyzna i kobieta zawierający ślub przed duchownym, według prawa wewnętrznego Kościoła albo innego związku wyznaniowego, mogą oświadczyć wolę jednoczesnego wstąpienia w związek małżeński podlegający prawu polskiemu. Duchowny sporządzi wówczas zaświadczenie stwierdzające, że oświadczenia zostały złożone w jego obecności. Następnie niezbędne dokumenty przekazuje do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od dnia zawarcia małżeństwa.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 1 – 9 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).