Piotr S. wybrany do rady gminy chciałby w przyszłości kandydować także do samorządowego kolegium odwoławczego. Niestety, polskie prawo zabrania łączenia tych dwóch funkcji.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, członkiem samorządowego kolegium odwoławczego nie może być poseł lub senator. Funkcji tej nie można ponadto łączyć z mandatem radnego. Wyłączenie to dotyczy również członkostwa w organie wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, czyli zarządu województwa lub powiatu bądź też zajmowania stanowiska wójta, prezydenta lub burmistrza gminy. Takie samo ograniczenie dotyczy także osób zatrudnionych w urzędzie gminy, starostwie lub urzędzie marszałkowskim. Członkostwo w samorządowym kolegium wyklucza również uczestnictwo w kolegium regionalnej izby obrachunkowej. Etatowy członek nie może być ponadto zatrudniony na stanowisku sędziego i prokuratora, jak też w administracji państwowej w tym samym województwie. Prezes kolegium oraz osoby będące na etacie nie mogą należeć do partii politycznej ani prowadzić działalności politycznej.
Samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w sprawach należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego.
W tym zakresie do SKO należy rozpatrywanie zażaleń na postanowienia, odwołań od decyzji, stwierdzanie ich nieważności, a także wznowienie postępowania.
Członkowie samorządowego kolegium odwoławczego muszą spełniać ściśle określone przez prawo wymogi. Różnią się one w zależności od tego, czy chodzi o etatową czy też pozaetatową formę członkostwa. Kandydaci do obu rodzajów uczestnictwa w samorządowym kolegium muszą być zatem obywatelami polskimi i korzystać z pełni praw publicznych. Powinni oni także wykazywać się wysokim poziomem wiedzy prawniczej w zakresie administracji publicznej oraz mieć doświadczenie zawodowe. Członkiem samorządowego kolegium nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem, orzeczonym za przestępstwo popełnione z winy umyślnej. Kandydaci na etatową formę członkostwa muszą się ponadto wykazać ukończeniem magisterskich studiów prawniczych lub administracyjnych. Takiego wymogu nie muszą natomiast spełniać pozaetatowi członkowie. Wystarczy, że posiadają oni wyższe wykształcenie, bez względu na ukończony kierunek studiów.
PRZYKŁAD
Utrata zdolności do wykonywania pracy pozbawia członkostwa w SKO
Członkostwo w samorządowym kolegium odwoławczym ustaje z kilku powodów wyraźnie wskazanych w przepisach prawa. Jednym z nich jest przeniesienie członka do innego kolegium. Ustanie członkostwa powoduje także trwała utrata zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku. Musi być ona jednak stwierdzona orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS. Skutek taki powoduje także śmierć oraz odwołanie dotychczasowego członka.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 1 – 2 i 7 – 10a ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 856).