KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY - Małżonkowie mający dwoje dzieci postanowili się rozwieść. Chcą, aby władza rodzicielska przysługiwała obojgu. W tym celu muszą przedstawić sądowi porozumienie określające sposób wykonywania władzy rodzicielskiej
W przypadku rozwodu władza rodzicielska może zostać pozostawiona obojgu rodzicom, jeżeli przedstawią w sądzie zgodny wniosek. Porozumienie powinno dotyczyć sposobu, w jaki będą wykonywać władzę rodzicielską, i jak będą wyglądać kontakty z dzieckiem po rozwodzie. Sąd uwzględni takie porozumienie, jeżeli będzie to zgodne z dobrem dziecka i istnieje zasadne przypuszczenie, że rodzice będą współpracowali ze sobą w sprawach dotyczących dziecka. Ponadto jeśli małżonkowie mają więcej niż jedno dziecko, sąd weźmie pod uwagę przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które wskazują, że rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie. W związku z tym sąd nie powinien rozdzielać dzieci między rodziców.

Dobro dziecka

Niekiedy może się okazać, że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Przyznanie opieki nad dzieckiem obojgu rodzicom będzie miało miejsce w przypadku, kiedy sąd uzna, że rodzice będą razem współdziałać przy wychowywaniu dziecka. Sąd może również zdecydować, że władza rodzicielska zostanie powierzona tylko jednemu z rodziców, bez ograniczania władzy drugiego. W takim przypadku sąd przed wydaniem orzeczenia musi przede wszystkim wziąć pod uwagę więź emocjonalną między rodzicami i dzieckiem, wiek i stopień rozwoju. Sytuacja materialna nie ma tu decydującego znaczenia.

Ograniczenie władzy

Orzekając o rozwodzie, sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka. W szczególnych przypadkach, kiedy np. rodzice są alkoholikami, sąd orzeknie o pozbawieniu jednego lub obojga rodziców władzy rodzicielskiej. Ponadto może się również zdarzyć, że w stosunku do matki lub ojca zostanie wydany zakaz osobistych kontaktów z dzieckiem, np. w sytuacji kiedy rodzice znęcają się nad dzieckiem. W przypadku gdy wystąpią przemijające przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, np. poważna choroba czy wyjazd za granicę do pracy, sąd może zawiesić władzę rodzicielską jednemu lub obojgu rodzicom.
Władza rodzicielska nad dzieckiem trwa do ukończenia 18. roku życia i jest przede wszystkim obowiązkiem i prawem rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka. Ponadto przysługuje im również prawo do wychowania dziecka z uwzględnieniem jego godności i praw.

Obowiązki rodziców

Opieka nad dzieckiem powinna być sprawowana zgodnie z dobrem dziecka. Rodzic, któremu przysługuje władza rodzicielska, jest jego przedstawicielem ustawowym. Decyzje w ważniejszych sprawach dotyczących dziecka lub jego majątku powinny być podejmowane po jego wysłuchaniu, jeżeli rozwój umysłowy dziecka, jego stan zdrowia oraz jego stopień dojrzałości na to pozwalają. Sprawując władzę rodzicielską, rodzice wychowują dziecko i kierują nim. Ich obowiązkiem jest troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz przygotowanie dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa w sposób odpowiedni do jego uzdolnień.
Rodzice mają obowiązek zarządzać majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską, ale nie mogą decydować o zarobku dziecka ani o przedmiotach oddanych mu do swobodnego użytku. Ponadto rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, np. sprzedać domu należącego do dziecka ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Natomiast jak wynika z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziecko, które pozostaje pod władzą rodzicielską, powinno brać pod uwagę zdanie rodziców. Jeśli rodzice nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu.
Jednak ze względu na dobro dziecka sąd może postanowić inaczej.
Kiedy rodzic nie może reprezentować dziecka:
● przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską,
● przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
Podstawa prawna
Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).