Jakie rodzaje elementów infrastruktury mają wpływ na procedurę oddawania dróg do użytku? W przypadku jakich inwestycji konieczne jest uzyskanie decyzji zezwalającej na użytkowanie?
W kontekście starań o przygotowanie infrastruktury drogowej do finałów Euro 2012, a także szeregu inwestycji, które już się rozpoczęły albo znajdują się na etapie procedur przetargowych, procedura oddawania dróg do użytku nabiera szczególnego znaczenia.
Regulacją obowiązującą w tym zakresie jest przede wszystkim prawo budowlane, zgodnie z którym do użytkowania obiektu budowlanego, na którego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budowę, można przystąpić dopiero po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. Jak widać, oddanie obiektu do użytku nie zawsze wymaga odrębnej, pozytywnej decyzji administracyjnej o wyrażeniu zgody, a nawet zgoda taka nie jest co do zasady konieczna. O ile jednak inwestycja dotyczy obiektów zaliczonych do kategorii V, IX-XVIII, XX, XXII, XXIV, XXVII–XXX wymienionych w załączniku do ustawy, konieczne jest uzyskanie decyzji zezwalającej na użytkowanie. Analiza załącznika pozwala ustalić, że budowle drogowe zostały zaliczone do kategorii IV jako elementy dróg publicznych, w tym skrzyżowania i węzły, wjazdy, zjazdy i przejazdy, XXV jako drogi i XXVIII jako drogowe obiekty mostowe, w tym mosty, estakady, kładki, przejścia podziemne, tunele.
Jeżeli więc droga posiada elementy infrastruktury zaliczane do grupy XXVIII, o których mowa powyżej, to obowiązkiem inwestora jest uzyskanie ostatecznej decyzji. Pozyskanie jej jest również wymagane w każdym przypadku, kiedy przystąpienie do użytkowania obiektu ma nastąpić jeszcze przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych, a także w innych przypadkach szczególnych wymienionych w ustawie. Inwestor, w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie, jest ponadto obowiązany zawiadomić właściwe organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy i Państwowej Straży Pożarnej. Organy te zajmują stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, a brak odpowiedzi traktuje się jak niezgłoszenie sprzeciwu lub uwag.
Do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć: wiele dokumentów, w tym: oryginał dziennika budowy; oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu z projektem i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, a także o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu samej budowy i sąsiednich posesji; oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych; protokoły badań i sprawdzeń; inwentaryzację geodezyjną powykonawczą; potwierdzenie odbioru wykonanych przyłączy; kopię świadectwa charakterystyki energetycznej budynku; oświadczenia o braku sprzeciwu lub uwag ze strony organów wymienionych powyżej.
W przypadkach wymagających zezwolenia na użytkowanie wniosek o wydanie decyzji jest równoznaczny z wezwaniem właściwego organu do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli, która jest prowadzona przed upływem 21 dni od dnia doręczenia wezwania inwestora.
Zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych powyższe zadania należą do kompetencji wojewody w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosty w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych. Szczególną, specregułą tej ustawy w odniesieniu do ogólnych norm prawa budowlanego jest możliwość wydania decyzji częściowej o pozwoleniu na użytkowanie jedynie w odniesieniu do tej jezdni lub odcinka, na którym zakończono już budowę, co dotyczy dróg posiadających co najmniej dwie jezdnie, gdzie każda z nich jest przeznaczona dla jednego kierunku ruchu.