Wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie powiatowego inspektora nadzoru budowlanego do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli. Nadzór ma na to 21 dni.
W przypadku niektórych kategorii budynków nie wystarczy samo zgłoszenie zakończenia robót budowlanych. Konieczne jest bowiem wystąpienie o pozwolenie na użytkowanie budynku. Obowiązek wystąpienia o takie pozwolenie obejmuje budynki, na wzniesienie których jest wymagane pozwolenie na budowę i są one zaliczane do kategorii V, IX–XVIII, XX, XXII, XXIV, XXVII–XXX, o których mowa w załączniku do ustawy – Prawo budowlane.

Stanowisko organów

Obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obejmuje także budynki, które zostały uznane ze samowole budowlane i zostały zalegalizowane lub doprowadzone do stanu zgodnego z prawem. Dodatkowo, jeżeli inwestor chce przystąpić do użytkowania budynku przed wykonaniem wszystkich robót, to także ma obowiązek uzyskania pozwolenia na jego użytkowanie.
Inwestor, który ma obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie budynku, ma obowiązek zawiadomienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do użytkowania budynku. Organy te mają obowiązek zajęcia stanowiska w sprawie zgodności obiektu z projektem budowlanym w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Jeżeli termin ten zostanie przekroczony, to uznaje się, że organy te nie zgłosiły swojego sprzeciwu lub uwag.

Kontrola inspektora

Wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie powiatowego inspektora nadzoru budowlanego do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli. Powinna zostać ona przeprowadzona przed upływem 21 dni od dnia doręczenia wezwania inwestora. Kontrola ta obejmuje m.in. sprawdzenie zgodności obiektu z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz z projektem architektoniczno-budowlanym, sprawdzenie wyrobów budowlanych szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego oraz uporządkowania terenu budowy. W kontroli tej zobowiązany jest uczestniczyć inwestor. O jej terminie musi zatem zostać powiadomiony przez powiatowego inspektora nadzoru budowlanego najpóźniej siódmego dnia od dnia doręczenia wezwania. Po kontroli powiatowy inspektor nadzoru budowlanego sporządza protokół w trzech egzemplarzach i jeden z nich przekazuje inwestorowi. Jeżeli kontrola nie ujawni żadnych nieprawidłowości, to inwestor będzie mógł przystąpić do użytkowania obiektu budowlanego.



Kiedy konieczne jest pozwolenie na użytkowanie
Przykładem budynków, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie budynków, są:
kategoria V: obiekty sportu i rekreacji, jak: stadiony, amfiteatry, skocznie i wyciągi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, zjeżdżalnie,
kategoria IX – m.in. budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa,
kategoria XIII – pozostałe budynki mieszkalne,
kategoria XVI – budynki biurowe i konferencyjne,
kategoria XVII – budynki handlu, gastronomii i usług, jak: sklepy, centra handlowe, domy towarowe, hale targowe, restauracje, bary, kasyna, dyskoteki, warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże powyżej dwóch stanowisk, budynki dworcowe.
Podstawa prawna
Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016 ze zm.).