Jakie warunki musi spełnić wyborca, aby ustanowić swojego pełnomocnika do głosowania? Kto może nim zostać? Jakie są obowiązki władz samorządowych w tym zakresie?
Ustanowienie pełnomocnika, który w imieniu wyborcy odda głos w wyborach, umożliwiają przepisy ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r., nr 47, poz. 544, z późn. zm.). Szczegółowe zasady, w tym sprawy dotyczące sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania, precyzuje zaś rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 kwietnia 2010 r.(Dz.U. nr 66, poz. 426). Pełnomocnictwo do głosowania może obejmować przede wszystkim głosowanie w dniu pierwszego. Taka sytuacja będzie możliwa, gdy akt pełnomocnictwa zostanie sporządzony przed dniem pierwszego głosowania. Możliwe jest również uzyskanie pełnomocnictwa do głosowania tylko w II turze wyborów. Jest to możliwe, gdy akt pełnomocnictwa zostanie sporządzony po dniu pierwszego głosowania.
Z prawa ustanowienia swojego pełnomocnika będzie mógł skorzystać wyborca, który przez właściwy organ orzekający został zaliczony do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Z takich uprawnień będą mogły skorzystać także osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat. Z kolei realizowanie praw wyborczych za pośrednictwem pełnomocnika będzie wyłączone w przypadku głosowania odbywającego się w obwodach głosowania utworzonych: w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych czy aresztach śledczych.
Należy pamiętać, że pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć tylko od jednej osoby. Wyjątkowo można je przyjąć od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babka itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka itd.), małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika. Pełnomocnikiem może zostać osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania. Nie może to być członek komisji obwodowej, mąż zaufania zgłaszany przez komitet wyborczy ani kandydat na prezydenta RP. Wyborca będzie miał również prawo do cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa. Nastąpi to przez złożenie najpóźniej na dwa dni przed dniem wyborów stosownego oświadczenia wójtowi gminy, w której sporządzono akt pełnomocnictwa do głosowania, lub doręczenie takiego oświadczenia właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania.
Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa do głosowania są zadaniem zleconym gminy i są wolne od opłat. Pełnomocnictwo do głosowania będzie udzielane przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania. Zgodnie z przepisami wniosek o udzielenie pełnomocnictwa należy złożyć najpóźniej w dziesiątym dniu przed dniem wyborów (10 czerwca 2010 r.). Do wniosku należy dołączyć niezbędne dokumenty. Najważniejsze z nich to: pisemna zgoda osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania; kopia aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli wyborca udzielający pełnomocnictwa w dniu głosowania nie będzie miał ukończonych 75 lat; kopia zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być pełnomocnikiem, jeżeli osoba ta nie jest ujęta w rejestrze wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa.
Akt pełnomocnictwa do głosowania jest sporządzany w miejscu zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa do głosowania lub w innym miejscu na obszarze gminy, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa.
Jeżeli złożony wniosek nie będzie spełniał ustawowych warunków, wójt w terminie trzech dni od otrzymania wniosku wezwie wyborcę do usunięcia wad wniosku. W przypadku gdy uchybień nie będzie można usunąć albo nie zostaną one usunięte w terminie trzech dni od otrzymania wezwania, wójt odmówi sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania. Odmowę tę wraz z uzasadnieniem należy następnie doręczyć niezwłocznie wyborcy.

Andrzej Król, radca prawny z Warszawy