Regionalną politykę rynku pracy określa i koordynuje marszałek województwa. On też decyduje o wysokości kwot przekazywanych do poszczególnych powiatów. Starostowie po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia określają, ile pieniędzy przeznaczą na aktywizację bezrobotnych.

Minister pracy i polityki społecznej przekazuje co roku marszałkom województw i starostom pieniądze z Funduszu Pracy na aktywizację bezrobotnych. Kwoty środków, jakie mogą być wydatkowane w roku budżetowym na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań w województwie, są ustalane przez ministra właściwego do spraw pracy według algorytmu.

Połowę środków na aktywizację otrzymują starostowie, 35 proc. marszałkowie województw, pozostałe 15 proc. pozostaje w gestii ministra.
Środki, jakimi dysponują marszałkowie, są przekazywane przez nich starostom, a właściwie powiatowym urzędom pracy. Może to nastąpić na wniosek starosty albo z inicjatywy marszałka. Starostowie mogą wnioskować do swojego marszałka o dodatkowe pieniądze (oprócz tych z algorytmu) na zwalczanie bezrobocia w swoim powiecie. Na przykład, jeśli w ich powiecie jest bardzo dużo bezrobotnych poniżej 30 roku życia, to mogą ubiegać się u marszałka o dodatkowe środki, żeby zmniejszyć liczbę młodych osób bez pracy.

Czasami starosta ubiega się u marszałka o pieniądze na wkład własny niezbędny do realizacji przez urząd pracy projektu finansowanego ze środków unijnych. Może być i tak, że to marszałek województwa z własnej inicjatywy przekazuje pieniądze do wszystkich powiatów, albo niektórych, po to żeby podjęły działania mające na celu zwalczanie bezrobocia. Ewentualna inicjatywa marszałka ma umocowanie w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z nią marszałek określa i koordynuje regionalną politykę rynku pracy i rozwoju zasobów ludzkich w odniesieniu do krajowej polityki rynku pracy przez przygotowanie i realizację regionalnego planu działań na rzecz zatrudnienia. W imieniu marszałka działa wojewódzki urząd pracy. Jednak ten urząd nie zajmuje się bezpośrednio aktywizacją bezrobotnych.

Decyduje starosta

Starosta podejmuje decyzję w sprawie wyboru form aktywizacji zawodowej bezrobotnych i poszukujących pracy (osoby, które mają zatrudnienie, ale myślą o jego ewentualnej zmianie), w ramach łącznej kwoty ustalonej dla powiatu na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. Taką decyzję podejmuje po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia. W jego imieniu działają powiatowe urzędy pracy. W ubiegłym tygodniu te urzędy otrzymały od ministra pracy i polityki społecznej informacje o kwocie środków, jakie przeznaczą na aktywizację bezrobotnych.
Starosta (w jego imieniu dyrektor tego urzędu) dysponuje wieloma instrumentami aktywizacji bezrobotnych w swoim powiecie, m.in. są to staże, szkolenia, dotacje na działalność gospodarczą, refundacja dla firm za koszty, jakie poniosła na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy czy przygotowanie zawodowe dorosłych.

Staże

Starosta może skierować na staż trwający do 12 miesięcy bezrobotnych do 25 roku życia. Do sześciu miesięcy może trwać staż bezrobotnych długotrwale albo po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego, albo kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, powyżej 50 roku życia, bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego, samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia, bezrobotnych niepełnosprawnych.
Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z organizatorem (firma albo instytucja, na przykład urząd skarbowy), według programu określonego w umowie. Nadzór nad odbywaniem stażu przez bezrobotnego sprawuje starosta.



Dotacje

Starosta może także przeznaczać pieniądze na dotacje na działalność gospodarczą. Osoba bezrobotna może otrzymać z urzędu pracy dotację w wysokości sześciu średnich pensji na założenie własnej firmy.
Pierwszym krokiem, jaki musi wykonać bezrobotny ubiegający się o dotację, jest złożenie wniosku w urzędzie pracy. Określa w nim kwotę dotacji, o jaką się ubiega, rodzaj działalności gospodarczej, którą zamierza podjąć i kalkulację kosztów. Jeśli dyrektor urzędu pracy odmówi mu przyznania dotacji, nie będzie mógł się odwołać od tej decyzji.

Szkolenia

Starosta może zapłacić za szkolenia bezrobotnych i pracowników, którzy ukończyli 45 lat. Jeśli starosta wyrazi zgodę na szkolenie zaproponowane przez bezrobotnego lub takiego pracownika, będzie mógł zapłacić za nie maksymalnie trzy średnie płace. Jeśli to urząd pracy skieruje pracownika na szkolenie, wtedy poniesie pełne jego koszty. Szkolenie finansowane przez starostę z Funduszu Pracy odbywa się w formie kursu, realizowanego według planu nauczania obejmującego przeciętnie nie mniej niż 30 godzin zegarowych w tygodniu.

Starosta może ponadto na wniosek pracownika zapłacić z FP za jego studia podyplomowe. Dofinansowanie nie może jednak przekraczać trzech średnich pensji. Umowa zawarta między pracownikiem a starostą powinna określać nazwę i okres trwania studiów, nazwę uczelni organizującej studia i kwotę dofinansowania.



Refundacja dla firm

Starosta może przyznać firmie refundację na doposażenie lub wyposażenie stanowiska pracy bezrobotnego, o ile zatrudni go w pełnym wymiarze czasu pracy przez dwa lata. Firma będzie mogła otrzymać refundację odpowiadającą maksymalnie kwocie sześciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Podstawą refundacji jest umowa między starostą i pracodawcą.

Polityka rynku pracy

Wojewódzkie urzędy pracy realizują politykę rynku pracy m.in. poprzez:

● współpracę na terenie województwa z powiatowymi urzędami pracy w zakresie organizacji szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych i staży, w szczególności przez:
– badanie popytu na kwalifikacje i umiejętności zawodowe na wojewódzkim rynku pracy i upowszechnianie wyników tych badań,
– prowadzenie rejestru instytucji szkoleniowych i analiz ich oferty szkoleniowej oraz udostępnianie informacji o tej ofercie,
– wspieranie metodyczne działań powiatowych urzędów pracy w zakresie organizacji szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych i staży,
– prowadzenie analiz skuteczności oddziaływania na rynek pracy szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych i staży oraz upowszechnianie wyników tych analiz,
– prowadzenie dialogu społecznego w zakresie polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego,
– popularyzację idei uczenia się przez całe życie i upowszechnianie dobrych praktyk w zakresie organizacji szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych i staży;





● określanie wykazu zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonywana refundacja pracodawcom;

● współdziałanie z właściwymi organami oświatowymi, szkołami i szkołami wyższymi w harmonizowaniu kształcenia i szkolenia zawodowego z potrzebami rynku pracy;

● opracowywanie analiz rynku pracy i badanie popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych;

● prowadzenie rejestru agencji zatrudnienia oraz wydawanie certyfikatów o dokonaniu wpisu do rejestru agencji zatrudnienia;

● organizowanie, prowadzenie i finansowanie szkoleń pracowników wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy.

Podstawa prawna
Rozporządzenie Rady Ministrów z 17 lipca 2009 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie (Dz.U. nr 123, poz. 1019).