Przedsiębiorca, który nie ma pieniędzy na wynagrodzenie adwokata albo radcy prawnego, może domagać się przyznania pełnomocnika do reprezentowania go przed sądem.
Od 19 kwietnia 2010 r. przedsiębiorca, bez względu na to, w jakiej formie prowadzi działalność gospodarczą, ma prawo domagać się przyznania adwokata lub radcy prawnego z urzędu do reprezentowania go przed sądem. Nie będzie więc sam płacił wynagrodzenia pod warunkiem, że udowodni, iż nie ma na to dostatecznych środków.
Takie uprawnienia przysługują: przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową firmę, przedsiębiorcom, którzy działają w formie spółki cywilnej lub są osobami prawnymi, np. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, albo jednostką organizacyjną mającą zdolność sądową.
Aby otrzymać pełnomocnika, zainteresowany nie musi wcześniej ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych, tak jak to było przed znowelizowaniem kodeksu postępowania cywilnego. Z wnioskiem w tej sprawie ma prawo wystąpić jeszcze przed wniesieniem pozwu lub w trakcie toczącej się sprawy. Musi złożyć go w sądzie na piśmie albo ustnie do protokołu. Formalności dopełnia w tym sądzie, w którym sprawa się już toczy lub ma zostać wytoczona.
Składając wniosek, przedsiębiorca musi udowodnić nie tylko, że nie ma dostatecznych środków na wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego, lecz również, że udział prawnika w sprawie jest potrzebny.
Sąd ma prawo skontrolować oświadczenie o braku środków prawnych na zapłatę za zastępstwo procesowe. Zrobi to wówczas, gdy na podstawie okoliczności sprawy albo oświadczenia strony przeciwnej będzie miał wątpliwości co do tego, jaki jest rzeczywisty stan majątkowy wnioskodawcy.
Po rozpoznaniu wniosku sąd może zwrócić się o wyznaczenie pełnomocnika do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub do rady okręgowej izby radców prawnych.
Korporacja powinna wyznaczyć pełnomocnika w ciągu dwóch tygodni. Wnioskując o ustanowienie adwokata lub radcy przedsiębiorca, może wskazać nazwisko konkretnego pełnomocnika. W miarę możliwości jego wniosek zostanie wówczas uwzględniony.
Jeżeli jednak sąd uzna, że firmę stać na wynagrodzenia dla adwokata lub radcy prawnego, albo że sprawa nie jest aż tak skomplikowana, aby przedsiębiorca nie mógł sam w niej występować, to ma prawo oddalić wniosek. Wtedy przedsiębiorca nie może ponownie domagać się przyznania mu pełnomocnika, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Gdyby jednak to zrobił, to wówczas sąd odrzuci wniosek, a przedsiębiorcy nie będzie przysługiwało nawet prawo do wniesienia zażalenia.
Złożenie wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu oraz odwołania na postanowienie sądu o przyznaniu go nie wstrzymuje biegu toczącego się już postępowania.