Jakie obowiązki wynikające z rękojmi ciążą na sprzedającym w razie wad fizycznych towaru?
Sylwia Graboś
radca prawny w kancelarii Grynhoff Woźny Maliński
Ogół zasad odpowiedzialności z tego tytułu uregulowany jest w art. 556 i następnych kodeksu cywilnego. Zasady odpowiedzialności wynikające z rękojmi stosuje się także przy innych umowach – przy umowie o dzieło, umowie dostawy czy umowie kontraktacji, jednakże z pewnymi modyfikacjami.
Uprawnienia z tytułu rękojmi to przede wszystkim prawo odstąpienia od umowy sprzedaży albo obniżenia ceny. Skutkiem odstąpienia od umowy jest obowiązek obu stron do zwrotu sobie nawzajem otrzymanych świadczeń. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku (np. opony, śruby itp.), kupujący może również zażądać wymiany wadliwych towarów na taką samą liczbę rzeczy niewadliwych i naprawy szkody wynikłej z opóźnienia. Natomiast w przypadku nabycia rzeczy oznaczonej co do tożsamości od jej wytwórcy, kupujący może także zażądać usunięcia wad. W tym celu musi wyznaczyć wytwórcy termin na usunięcie wad. W razie bezskutecznego upływu tego terminu, kupujący może odstąpić od umowy. Dodatkowe zasady lub ograniczenia tych uprawnień uregulowane są we wspomnianych przepisach kodeksu cywilnego.
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi może zostać rozszerzona, ograniczona lub nawet wyłączona (art. 558 k.c.). Możliwość taka istnieje w relacjach między przedsiębiorcami i jest szczególnie istotna z uwagi na daleko idące uprawnienia kupującego wynikające z rękojmi, o których była już mowa. Jednakże ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi w przypadku sprzedaży na raty jest możliwe, wyłącznie jeżeli przewidują taką możliwość przepisy szczególne. Ponadto wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności jest zawsze bezskuteczne w razie podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę.
Ustalenie zakresu odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest istotne w przypadku sprzedaży rzeczy używanych. Jakkolwiek sprzedawca nie będzie odpowiadał za wady rzeczy wynikające z normalnego jej użytkowania, to nie zwalnia go z odpowiedzialności za inne wady fizyczne.