Czy udzielenie prokury należy zgłosić do rejestru przedsiębiorców? Kiedy prokura może wygasnąć?
Sylwia Graboś
radca prawny w kancelarii Grynhoff Woźny Maliński
Prokury udziela się w formie pisemnej. Forma ta została zastrzeżona pod rygorem nieważności. Mimo to prokurent może dokonywać czynności, dla których wymagana jest inna forma niż pisemna (art. 1092 par. 1 zd. 2 kodeksu cywilnego). Udzielenie prokury powinno być zgłoszone do rejestru przedsiębiorców. Wynika to z art. 1098 par. 1 k.c. Zgłoszenia dokonuje się w terminie siedmiu dni od dnia udzielenia prokury, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zgłoszenie prokury do rejestru powinno określać jej rodzaj, a jeżeli prokura jest łączna, także sposób jej wykonywania. Wpis prokury do rejestru jest obowiązkowy, ale ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że udzielenie prokury i umocowanie prokurenta do działania nie są zależne od faktu dokonania wpisu w rejestrze. Do akt rejestrowych przedsiębiorcy należy także dołączyć wzór podpisu prokurenta (art. 1099 k.c.).
Prokura może być odwołana w każdym czasie. Oświadczenie takie mocodawca kieruje do prokurenta. Przepisy nie przewidują konieczności zachowania szczególnej formy dla odwołania prokury, jakkolwiek dla celów dowodowych pożądana byłaby forma pisemna. W odróżnieniu od zasad rządzących instytucją pełnomocnictwa niemożliwe jest zrzeczenie się uprawnienia do odwołania prokury.
Ponadto, jakkolwiek nie jest to uregulowane przepisami, prokurent może zrzec się prokury. Musi w tym celu złożyć stosowne oświadczenie woli skierowane do mocodawcy.
Prokura wygasa bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń ze strony mocodawcy na skutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia jego upadłości, otwarcia likwidacji, a także przekształcenia przedsiębiorcy.
Prokura wygasa także wraz ze śmiercią prokurenta. Natomiast śmierć przedsiębiorcy nie powoduje wygaśnięcia prokury. Ponieważ utrata przez przedsiębiorcę zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury, należy uznać, że takiego skutku nie wywołuje też ograniczenie zdolności do czynności prawnych (w przypadku osób fizycznych).