Sprzedawca wprowadzony w błąd co do cech sprzedanego towaru, przez co musiał przyjąć reklamację klienta, może po zaspokojeniu jego żądań dochodzić odszkodowania od firmy, która mu taki towar dostarczyła.
Obowiązkiem sprzedawcy jest udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze sprzedanego towaru konsumpcyjnego. Jest to o tyle istotne, że sprzedaż stanowi umowę, a oferowany produkt musi być z tą umową zgodny.
Za towar konsumpcyjny zgodny z umową uznaje się produkt, który posiada odpowiednie dla jego rodzaju cechy i właściwości. Za taki uważa się też towar, który odpowiada oczekiwaniom wynikającym ze składanych publicznie zapewnień sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela – szczególnie wyrażonych w oznakowaniu towaru lub reklamie. Jeśli zatem ktoś kupi reklamowany artykuł i stwierdzi, że nie spełnia głoszonych w radiu, prasie, telewizji czy na billboardach oczekiwań, wtedy może swoje zastrzeżenia zgłosić sprzedawcy, występując do niego z określonymi żądaniami. I to nawet jeżeli nie on był autorem reklamy. Jemu pozostaje wtedy wystąpić z roszczeniami do przedsiębiorcy, który jest dostawcą towaru (producenta, importera, dystrybutora, hurtowni).

Roszczenia sprzedawcy

Sprzedawca może dochodzić swoich praw w ten sposób nie tylko w przypadku reklam, ale też innych pozyskanych i wprowadzających go w błąd informacji. Jeśli z tego tytułu poniesie szkody wynikające z reklamacji składanych przez klientów, ma prawo do ubiegania się o ich naprawienie. W przypadku zaspokojenia przez niego roszczeń konsumenta wynikających z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedawca może bowiem dochodzić odszkodowania od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców, jeżeli wskutek jego działania lub zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej. Uprawnień z tytułu odpowiedzialności odszkodowawczej powinien dochodzić na podstawie przepisów kodeksu cywilnego o skutkach niewykonania zobowiązań. Przysługujące mu w takiej sytuacji roszczenie zwrotne przedawnia się z upływem sześciu miesięcy, a staje się wymagalne z chwilą zaspokojenia kupującego, nie później jednak niż w dniu, w którym sprzedawca obowiązany był to uczynić.
W piśmiennictwie zwraca się przy tym uwagę, że takie uprawnienie sprzedawcy nie oznacza wprost możliwości dochodzenia swych racji u wytwórcy towaru, nawet jeśli to on przekazał wprowadzające w błąd informacje. Sprzedawca ponosi odpowiedzialność za osoby trzecie, w zakresie, w jakim udzielają one informacji i zapewnień o cechach towarów, ale przepisy nie przewidują wprost dochodzenia odszkodowania wobec producenta, a jedynie w stosunku do poprzednich sprzedawców. Kwestię tę trzeba zatem rozstrzygać na podstawie stosunku prawnego łączącego sprzedawcę z producentem (Maliszewska-Nienartowicz Justyna, Glosa 2002.12.13).
W każdym razie sprzedawca nie jest związany zapewnieniami dotyczącymi właściwości towaru sprzedanego, jeżeli wykaże, że zapewnień tych nie znał ani, oceniając rozsądnie, znać nie mógł albo że nie mogło ono mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy, albo też że jego treść sprostowano przed zawarciem umowy.



Niezgodność z umową

Zasadą jest, że sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy o tej niezgodności wiedział lub, oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć. To samo odnosi się do niezgodności, która wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego. Przy okazji warto tu przytoczyć sentencję istotnego wyroku Sądu Najwyższego, który dotyczył wady prawnej nabytego auta. Sąd orzekł, że towar konsumpcyjny jest niewątpliwie niezgodny z umową sprzedaży, gdy nabywca nie ma możliwości swobodnego z niego korzystania w związku z niewywołaniem w następstwie wady prawnej jej skutku rozporządzającego, czyli braku nabycia przez kupującego własności rzeczy (wyrok z 3 grudnia 2008 r., sygn. akt V CSK 293/08, niepublikowany). Sprawa dotyczyła zakupu auta w komisie i jego odpowiedzialności za prawo własności. SN podkreślił, że obowiązek zbadania, czy pojazd nie ma sfałszowanych numerów identyfikacyjnych, tj. czy nie został skradziony, spoczywa na komisancie, skoro ma dostarczyć konsumentowi towar zgodny z umową. Sprzedawca nie może zwolnić się od odpowiedzialności przez wykazanie, że zaproponował kupującemu zbadanie towaru, a ten odmówił tego dokonać

Uprawnienia konsumenta

Jeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Sprzedawca musi zatem zwrócić koszty poniesione przez kupującego na demontaż, dostawę, robociznę, materiały oraz ponowny montaż i uruchomienie.
Jeżeli sprzedawca otrzymał od kupującego powyższe żądania powinien ustosunkować się do nich w terminie 14 dni. Jeśli tego w tym czasie nie zrobi, klient ma prawo uznać, że reklamacja została przyjęta. Jeżeli roszczenia te są nie do spełnienia albo gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy. Zrezygnować z zakupu jednak nie może, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna.
Klient ma dwa miesiące od stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową na zawiadomienie o tym sprzedawcy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie zawiadomienia przed jego upływem. Co prawda odpowiedzialność sprzedawcy kończy się po dwóch latach od wydania towaru kupującemu, ale w przypadku wymiany towaru, termin ten biegnie na nowo. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana, strony mogą ten termin skrócić, ale nie może on trwać krócej niż rok. Natomiast roszczenia kupującego przedawniają się z upływem roku od stwierdzenia przez niego niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. W takim samym czasie wygasa uprawnienie do odstąpienia od umowy.
Ważne
Na żądanie klienta sprzedawca musi wyjaśnić znaczenie poszczególnych postanowień umowy
Wydanie gwarancji
Odpowiedzialności z tytułu niezgodności z umową sprzedawca nie można z góry ani wyłączyć, ani ograniczyć. Nie można zmusić klienta do podpisania oświadczenia, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową, lub do wyboru prawa innego niż polskie. Ta odpowiedzialność nie jest bowiem kwestią ustalaną w umowie między sprzedającym i kupującym. Inaczej jest natomiast w przypadku udzielenia klientowi gwarancji. Następuje ono bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym (lub reklamie), odnoszących się do towaru konsumpcyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego. Przy czym klient ma prawo dochodzić swych praw zarówno z tytułu odpowiedzialności sprzedawcy za towar niezgodny z umową, jak i z zapisów zawartych w dokumencie gwarancyjnym. Nikt nie może zmusić go do dokonania wyrobu drogi roszczeniowej.
Podstawa prawna
Art. 1, 3, 4–8, 12–13 ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 141, poz. 1176 z późn. zm.).