Okręgowe izby radców prawnych dowolnie ustalają wysokość opłaty za wpis na listę radców i aplikantów radcowskich. Brak jest jednoznacznych kryteriów zwrotu opłaty.
Okręgowe izby radców prawnych dowolnie ustalają wpisowe na listę radców prawnych oraz aplikantów radcowskich. Często jest ono wyższe od kosztów ponoszonych przez samorząd. Izby odmawiają zwrotu opłaty, jeśli do wpisu nie dojdzie. Tak jest m.in. w przypadku Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie. Skargi w tej sprawie napływają do Rzecznika Praw Obywatelskich.
– Pobieranie opłat przewyższających koszty ponoszone przez samorząd może świadczyć o wykorzystywaniu własnej pozycji w stosunku do kandydatów do wykonywania zawodu w celu uzyskania dodatkowych, nieuzasadnionych dochodów – uważa dr Janusz Kochanowski, rzecznik praw obywatelskich.
Jak wyjaśnia Jan Łoziński, wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych, opłata uiszczona przy składaniu wniosku o wpis na listę radców prawnych jest opłatą za rozpatrzenie wniosku, a nie za pozytywny rezultat rozpatrzenia tego wniosku.
– W przypadku osoby, której odmówiono wpisu na listę radców, brak jest podstawy prawnej do zwrotu wniesionej opłaty – tłumaczy Jan Łoziński.
Krajowa Rada Radców Prawnych powierzyła Komisji Finansowej KRRP przegląd zasad stosowanych przy ustalaniu wysokości opłaty. Postanowiono przyjąć jako zasadę określenie stałej wysokości tej opłaty, a nie, jak do tej pory, wielokrotność składki członkowskiej.
Wysokie opłaty za wpis na listę to niejedyny problem aplikantów radcowskich.
– Do mojego biura wpłynęły kolejne liczne skargi aplikantów radcowskich, którzy wskazują, że na skutek podniesienia w tym roku minimalnego wynagrodzenia za pracę do wysokości 1276 zł opłata roczna w 2009 roku będzie niewiele mniejsza od analogicznej opłaty w 2008 roku – tłumaczy RPO.
W 2007 roku opłata roczna wynosiła 3744 zł, w 2008 – 4504, a w 2009 – 4466.
Zdaniem rzecznika takie rozwiązanie spowoduje wymierny wzrost obciążeń po stronie aplikantów nieuzasadniony wzrostem kosztów związanych z organizacją aplikacji.
Rozwiązać problem chce Ministerstwo Sprawiedliwości, które skierowało do uzgodnień wewnątrzresortowych projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości opłaty rocznej za aplikację radcowską. Opłata ta miałaby zostać ustalona na poziomie 3,5-krotności, a nie jak obecnie 4-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. nr 200, poz. 1679 ze zm.).