Na rządowych stronach internetowych powstanie alfabetyczny skorowidz aktów prawnych z orzecznictwem. Marszałek Sejmu powinien ogłaszać jednolite teksty ustaw niezwłocznie po znowelizowaniu przepisów. Jednolite teksty ustaw są zbyt rzadko publikowane w internetowych bazach aktów prawnych, twierdzą prawnicy.
Od 1 stycznia 2010 r. uruchomiony zostanie oficjalny, urzędowy elektroniczny lex. Akty prawne publikowane w Internecie na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) będą miały moc źródeł prawa – tak stanowi nowelizacja ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, nad którą pracuje obecnie rząd. Oznacza to, że w kontaktach z sądem czy urzędem obywatel będzie mógł powołać się na ustawę, którą wydrukował z rządowej strony internetowej. Ponadto jeszcze w tym roku na stronie RCL zamieszczony zostanie alfabetyczny skorowidz aktów prawnych, dzięki któremu każdy zainteresowany będzie mógł w prosty i szybki sposób odnaleźć tekst szukanej ustawy. Na stronie www.rcl.gov.pl będzie także dostępne orzecznictwo Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego.
Alfabetyczny skorowidz
Dzisiaj przeciętnemu obywatelowi trudno odnaleźć na stronie internetowej RCL szukany akt prawny. Jeżeli nie zna numeru Dziennika Urzędowego, w którym został on opublikowany, jest to praktycznie niemożliwe.
– Dostęp do przepisów prawa za pośrednictwem rządowej strony internetowej nie jest wystarczający dla obywateli – ocenia prof. Piotr Winczorek z Uniwersytetu Warszawskiego.
Podobnego zdania jest Maciej Berek, prezes RCL. Zaznacza on jednak, że już niedługo będzie łatwiej.
– Obecnie jesteśmy na etapie budowy skorowidzu haseł do bazy aktów prawnych. Będzie on dostępny na stronie internetowej jeszcze w tym roku – tłumaczy Maciej Berek.
Dzięki temu zainteresowany będzie mógł po haśle w prosty i szybki sposób odnaleźć interesujący go akt prawny.
Już dzisiaj na podobnej zasadzie działa baza przepisów na sejmowej stronie internetowej.
– Kancelaria Sejmu zapewnia obywatelom bezpłatny dostęp do ustaw oraz wszystkich dokumentów i informacji związanych z procesem legislacyjnym w Sejmie (m.in. sprawozdania komisji i podkomisji) poprzez umieszczanie ich w Systemie Informacyjnym Sejmu – informuje Krzysztof Luft, rzecznik prasowy Sejmu.
Bezpłatny dostęp
Obecnie na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji obywatel może uzyskać bezpłatny dostęp do Dzienników Ustaw, które są tam zamieszczane na bieżąco w formie elektronicznej, począwszy od 2008 roku.
– I tak pozostanie w przyszłości. Opłaty powinny być pobierane tylko w sytuacji, gdy przekazanie informacji generuje po stronie urzędu jakieś koszty. Natomiast informacja, która jest dostępna bez kosztów, ma być przekazana bez kosztów – tłumaczy Maciej Berek.
Tak więc opłaty będą pobierane tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy np. obywatel zażąda dostępu do dzienników w wymiarze wykraczającym poza to, co samodzielnie może pobrać ze strony internetowej.
Bezpłatny dostęp do aktów prawnych zapewnia również strona internetowa Sejmu.
– Internetowy System Aktów Prawnych (ISAP), dostępny na stronie Sejmu, zawiera, aktualizowane na bieżąco opisy bibliograficzne oraz teksty aktów prawnych publikowanych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim, a także ujednolicone teksty ustaw – informuje Krzysztof Luft.
Ulepszanie systemów
Obydwie internetowe bazy aktów są ulepszane. Na stronie rządowej już niedługo mają się pojawić dodatkowe treści.
– Zastanawiamy się nad wprowadzeniem do systemu informatycznego Dzienników Ustaw od 1918 roku. Uważam, że to wszystko powinno znaleźć się w internecie. W tej chwili obliczamy koszty realizacji tej operacji – mówi Maciej Berek.
Dodaje, że planuje się dodanie do bazy także orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego.
Ulepszenia szykują się także na sejmowej stronie.
– Sukcesywnie rozbudowywana jest infrastruktura techniczna i doskonalony system, tak aby był jak najbardziej przejrzysty i prosty w obsłudze, a jednocześnie by realizował wszystkie zapotrzebowania zgłaszane przez użytkowników – mówi Krzysztof Luft.
Bez jednolitych tekstów
Obecnie jednym z podstawowych problemów jest brak jednolitych tekstów aktów prawnych. Zwrócił na to uwagę także rzecznik praw obywatelskich, Janusz Kochanowski, który alarmował, że jest to jedna z głównych przyczyn nieznajomości prawa wśród obywateli.
Jak przypomina prof. Piotr Winczorek, marszałek Sejmu ma obowiązek publikowania jednolitych tekstów prawa.
– W praktyce jednak służby prawne Sejmu ociągają się z tym zadaniem. Zwykle dopiero po kilku nowelizacjach jednego aktu publikowany jest tekst jednolity. Jeżeli są mniejsze nowelizacje np. kilku artykułów, to raczej nie należy się spodziewać publikacji tekstu jednolitego – komentuje profesor.
Z taką argumentacją niezgadza się Krzysztof Luft. Jego zdaniem sytuacja ta nie wynika z zaniedbań służb prasowych Sejmu, a z brzmienia przepisów.
– Obowiązek marszałka Sejmu nie aktualizuje się każdorazowo po uchwaleniu nowelizacji ustawy, ale tylko wówczas gdy zostaną spełnione warunki wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych – mówi Krzysztof Luft.
Zgodnie z tym przepisem obowiązek ten powstaje wówczas, gdy liczba zmian w ustawie jest znaczna lub ustawa była uprzednio wielokrotnie nowelizowana i posługiwanie się tekstem ustawy może być istotnie utrudnione.
– Od momentu nałożenia na marszałka Sejmu obowiązku ogłaszania tekstów jednolitych ustaw, tj. od 1 stycznia 2001 r. marszałek Sejmu ogłosił 252 obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstów jednolitych ustaw, a więc średnio 30 w ciągu roku – podaje Krzysztof Luft.
Jednakże zdaniem praktyków przepisy te nie zaspokajają potrzeb użytkowników serwisów internetowych.
– Zbyt rzadkie publikowanie jednolitych tekstów aktów prawnych na sejmowej stronie internetowej utrudnia ustalenie aktualnego brzmienia ustawy czy rozporządzenia. Baza, którą oferuje Sejm, jest niewystarczająca – podkreśla Dariusz Ożga, adwokat z Kancelarii Prawnej Gardocki i Wspólnicy Adwokaci i Radcowie Prawni.
251 ustaw uchwalił Sejm w 2008 roku
252 teksty jednolite ustaw ogłosił marszałek Sejmu od 1 stycznia 2001 r.
