Obligatoryjne przyznanie 20 tys. zł zadośćuczynienia w przypadku uznania zasadności skargi na przewlekłość postępowania sądowego lub przygotowawczego przewiduje projekt nowelizacji ustawy o skardze za naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, przygotowywany przez ministerstwo sprawiedliwości.

Jak powiedziała Joanna Dębek z biura prasowego ministerstwa, projekt jest obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych. "Mamy nadzieję, że etap uzgodnień zakończy się jeszcze w tym miesiącu" - dodała i zaznaczyła, że następnie projekt trafi na Komitet Rady Ministrów.

Obecny zapis ustawy przewiduje, iż w przypadku uwzględnienia skargi na przewlekłość postępowania sądowego istnieje możliwość, na żądanie skarżącego, przyznania przez sąd zadośćuczynienia w kwocie nieprzekraczającej 10 tys. zł. Zgodnie z planami ministerstwa po ewentualnej nowelizacji sąd, uwzględniając skargę, na żądanie osoby skarżącej, będzie musiał przyznać 20 tys. zł zadośćuczynienia.

Według pomysłodawców projektu, jedynie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych" suma ta będzie mogła być obniżona maksymalnie do 2 tys. zł.

Jak piszą autorzy projektu w jego uzasadnieniu, obecnie "z praktyki wynika, że pomimo stwierdzanej przewlekłości postępowania, w zdecydowanej większości sądy oddalają żądania finansowe zgłaszane przez strony, bądź zasądzają kwoty symboliczne np. 100 czy 200 zł".

Według danych ministerstwa w 2007 roku sądy rozpoznały 2618 skarg, z czego uwzględniono 542. W 350 przypadkach zasądzono zadośćuczynienie pieniężne - średnio po ok. 2 tys. zł.

Skarga będzie mogła dotyczyć przewlekłości w postępowaniu przygotowawczym

Ponadto projektowana nowelizacja zakłada, że skarga będzie mogła również dotyczyć przewlekłości w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora, gdyż "brak aktualnie w prawie polskim skutecznego środka odwoławczego (...) na nadmierną długość postępowania przygotowawczego".

Tymczasem według wyliczeń ministerstwa w 2007 roku na etapie postępowań przygotowawczych pozostawało niezałatwionych powyżej roku - 3382 sprawy, w tym ponad 1,5 tys. były to sprawy ponad dwuletnie. Rok wcześniej takich spraw było 2781, w tym 1,2 tys. ponad dwuletnich.

Ponadto wprowadzenie skargi na przewlekłość postępowania przygotowawczego w sposób pośredni może przyczynić się do skrócenia nadmiernej długości tymczasowych aresztowań - podkreślają autorzy projektu.

Obecnie skarga może jedynie dotyczyć zwłoki w działaniach sądu albo komornika sądowego.

Ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki weszła w życie w 2004 roku. Sąd ma dwa miesiące na rozpoznanie wniesionej skargi.