W prokuraturach apelacyjnych będą funkcjonowały nowe wydziały ds. przestępczości zorganizowanej i korupcji. Prokuratorzy zajmujący się do tej pory ściganiem takich przestępców otrzymają awans zawodowy.

NOWE PRAWO

Już od jutra (1 kwietnia) najważniejsze postępowania przygotowawcze dotyczące m.in. przestępczości zorganizowanej i korupcji nie będą prowadzone przez prokuratorów pracujących w specjalnym biurze Prokuratury Krajowej ds. przestępczości zorganizowanej. Wchodząca jutro w życie nowelizacja regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury przenosi tego typu śledztwa do prokuratur apelacyjnych.
- Wydziały ds. przestępczości zorganizowanej i korupcji, jakie powstaną w prokuraturach apelacyjnych, mają być wizytówką prokuratury. Pracować w nich będą wyłącznie najlepsi prokuratorzy, wykazujący się wiedzą merytoryczną, sprawnością działania oraz doświadczeniem zawodowym. Praca w tych wydziałach powinna być ukoronowaniem kariery prokuratora śledczego - mówi prokurator Katarzyna Szeska, rzecznik prasowy prokuratora generalnego.

Awans zawodowy

Do nowych wydziałów trafią wszystkie sprawy oraz wszyscy prokuratorzy dotychczas pracujący w wydziałach zamiejscowych Prokuratury Krajowej. Prokuratorzy posiadający tytuły prokuratorów prokuratury apelacyjnej powrócą w ten sposób do swych macierzystych prokuratur, zaś pozostali prokuratorzy będą delegowani do tych jednostek. Delegacja ta będzie umożliwiała im otrzymanie awansu zawodowego.
- Prokurator krajowy zakłada, że prokuratorzy posiadający tytuły prokuratorów prokuratury okręgowej, spełniający kryteria formalne do otrzymania awansu, którzy wykazali się odpowiednim stopniem fachowości i zaangażowania zawodowego, otrzymają w przeciągu trzech miesięcy tytuły prokuratorów prokuratury apelacyjnej - wyjaśnia Katarzyna Szeska. - W przypadku prokuratorów prokuratury rejonowej również możliwy będzie awans na stanowiska prokuratorów prokuratury okręgowej - dodaje.
Naczelnikami nowo powstających wydziałów zostaną dotychczasowi naczelnicy wydziałów zamiejscowych biur Prokuratury Krajowej ds. przestępczości zorganizowanej.

Nadzór służbowy

Przeniesienie biur do walki z najpoważniejszymi przestępstwami z Prokuratury Krajowej do prokuratur apelacyjnych dla prokuratorów w nich pracujących będzie też oznaczało nowe zasady nadzoru służbowego. Sprawowany on będzie przez zastępców prokuratorów apelacyjnych. W siedmiu prokuraturach apelacyjnych powołani zostaną dodatkowi zastępcy.
- Utworzenie nowych stanowisk zastępców prokuratorów apelacyjnych wynika z faktu, iż tam właśnie wydziały ds. przestępczości zorganizowanej i korupcji będą najliczniejsze kadrowo, a co za tym idzie, będą prowadziły największą liczbę postępowań o skomplikowanym charakterze - wyjaśnia rzecznik prasowy prokuratora generalnego.
Zwierzchni nadzór służbowy nad prowadzonymi postępowaniami sprawować będzie zastępca prokuratora generalnego za pośrednictwem biura ds. przestępczości zorganizowanej Prokuratury Krajowej.
- Prokuratorzy z biura ds. przestępczości zorganizowanej Prokuratury Krajowej będą zobligowani do bezpośredniego, niepisemnego, kontaktowania się z poszczególnymi wydziałami, a także osobistego zaangażowania np. w opracowywanie koncepcji wersji śledczych - podkreśla prokurator Katarzyna Szeska.



Potrzebna centralizacja

Przeciwko zmianom organizacyjnym biur przeznaczonych do walki z przestępczością zorganizowaną wielokrotnie protestowali pracujący w nich prokuratorzy. Ich zdaniem zmiany te przyczynią się do osłabienia prokuratorskiego pionu zwalczającego funkcjonujące w Polsce grupy przestępcze. Przypominają oni, że w większości państw zachodnich, które najlepiej radzą sobie z walką z tego typu przestępczością, wyspecjalizowane piony prokuratorskie umieszczone są na szczeblach centralnych organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
O konieczności pozostawienia obecnego kształtu organizacyjnego tego pionu prokuratury przekonani są także prokuratorzy niezajmujący się na co dzień zwalczaniem przestępczości zorganizowanej. Ich zdaniem powrót tego pionu do apelacji doprowadzi do zmniejszenia skuteczności w zwalczaniu najpoważniejszych przestępstw.
- Żadne państwo nie wygra wojny z przestępczością zorganizowaną, jeżeli będzie prowadzić politykę samoograniczenia sił i środków. Taką polityką jest przeniesienie biur do walki z przestępczością zorganizowaną z poziomu Prokuratury Krajowej do poziomu prokuratur apelacyjnych - mówi prokurator Jacek Skała z Prokuratury Rejonowej w Krakowie-Krowodrzy, współzałożyciel Komitetu Obrony Prokuratorów. Jego zdaniem konieczna jest centralizacja tego pionu prokuratury.
Przeniesienie biur ds. przestępczości zorganizowanej do prokuratur apelacyjnych ma być jednym z pomysłów na pozostawienie tego szczebla prokuratury. Po rozdzieleniu funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego apelacje miały zostać zlikwidowane między innymi właśnie z uwagi na to, że nie prowadziły one własnych śledztw.

Apelacje zostają

- Pozostawienie prokuratur apelacyjnych jest niezbędne do zachowania symetrii pomiędzy organizacją sądownictwa i prokuratury. Szczebel ten jest także niezbędny do zachowania drogi awansu, która motywuje do podnoszenia jakości pracy - uważa Edward Zalewski, nowy prokurator krajowy.
Pozostawienie apelacji i przekazanie im zadań związanych ze ściganiem przestępczości zorganizowanej jest także zgodne z postulatami zgłaszanymi przez Stowarzyszenie Prokuratorów RP.
- Stowarzyszenie od dawna postulowało, żeby prokuratorzy apelacyjni prowadzili własne śledztwa, np. przeciwko przestępczości zorganizowanej. Tego typu śledztwa przed 2006 rokiem były przecież prowadzone przez prokuratorów prokuratur apelacyjnych i okręgowych, więc jednostki te są przygotowane do wykonywania takich zadań - mówi prokurator Cezary Kiszka, prezes Stowarzyszenia Prokuratorów RP.
Przeniesienie biur ds. przestępczości zorganizowanej do prokuratur apelacyjnych ma być pierwszym krokiem reformy organizacji prokuratury. Kolejnym będzie rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości.
SZERSZA PERSPEKTYWA
Słowacja - przestępczością zorganizowaną zajmuje się prokuratura specjalna, która funkcjonuje w ramach prokuratury generalnej. Prokuratorzy pracujący w tej jednostce zarabiają lepiej niż pozostali prokuratorzy i podlegają specjalnym rygorom kwalifikacyjnym. Jej kompetencje pokrywają się z kompetencjami polskiego biura ds. przestępczości zorganizowanej w Prokuraturze Krajowej.
Niemcy - przestępczością zorganizowaną zajmuje się prokuratura ds. terroryzmu, która funkcjonuje na szczeblu prokuratury federalnej.
Włochy - działa prokuratura antymafijna (DDA), która usytuowana jest w prokuraturach przy sądach apelacyjnych. Każdy szef takiej prokuratury podlega bezpośrednio dyrektorowi urzędującemu w Rzymie. Kryterium zatrudnienia w takiej prokuraturze jest m.in. kilkunastoletni staż pracy w prokuraturze.
Hiszpania - działa prokuratura ds. terroryzmu, która jest wyodrębniona ze struktur prokuratury powszechnej.
Francja - w ministerstwie sprawiedliwości utworzono wydział ds. przestępczości zorganizowanej, który jednak nie prowadzi śledztw, gdyż jest to domena sędziów śledczych.
Źródło: Forum dyskusyjne prokuratorów (www.prokuratorzy.net)
Podstawa prawna
● Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 18 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. nr 235, poz. 1608).