Członkowie spółdzielni, którzy chcą stać się właścicielami zajmowanych przez siebie mieszkań spółdzielczych, mogą w dalszym ciągu składać wnioski o tani wykup. Zarząd spółdzielni może wstrzymać przekształcenie tylko w uzasadnionych przypadkach.
Trybunał Konstytucyjny orzekł 17 grudnia 2008 r., że preferencyjne zasady przekształcenia mieszkań spółdzielczych za tzw. złotówkę są niezgodne z konstytucją. Posiadacze mieszkań lokatorskich i własnościowych mogą do końca 2009 roku składać wnioski o tani wykup, bo Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów. Oznacza to, że przepisy powinny być dalej respektowane przez zarządy spółdzielni.
Obowiązujące przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przewidują, że do przekształcenia mieszkania lokatorskiego i nabycia jego własności potrzebna jest spłata przypadających na lokal kosztów budowy oraz nominalnej kwoty umorzenia kredytu, który spółdzielnia otrzymała kilkadziesiąt lat temu w ramach pomocy państwa. Należy też uregulować zaległe opłaty czynszowe. Podobne wymagania (oprócz spłaty nominału) obowiązują w przypadku przekształcenia mieszkań własnościowych.

W razie odmowy do sądu

Spółdzielnia musi rozpatrzyć wniosek w ciągu trzech miesięcy od jego złożenia. W razie gdy termin zostanie przekroczony, trzeba sprawdzić, czy zarząd wstrzymuje przekształcenia z przyczyn usprawiedliwionych i niezależnych od siebie. To dlatego że do wyodrębnienia własności lokali musi być uregulowany stan prawny gruntu, na którym się one znajdują.
Sytuacji powstałej po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie muszą obawiać się ci, którzy już nabyli prawo własności lokalu. W trudnej sytuacji mogą się natomiast znaleźć osoby, które są w trakcie procesu zawierania umów o przeniesienie własności lokalu, jak i osoby, które dopiero zamierzają złożyć wniosek w tej sprawie.
Decyzją Trybunału Konstytucyjnego wykup lokali na dotychczasowych zasadach jest jeszcze możliwy przez najbliższe 12 miesięcy, co ma dać czas ustawodawcy, na przygotowanie odpowiednich i zgodnych z konstytucją rozwiązań
Zdarza się, że spółdzielnie nie respektują obowiązujących przepisów i kierując się własną interpretacją wyroku TK, wstrzymują procedurę uwłaszczeniową, odwołują terminy u notariuszy i wzbraniają się przed przyjmowaniem nowych wniosków. W sytuacji gdy spółdzielnia nie chce przekształcić lokalu, mimo że ma taką możliwość, jedynym rozwiązaniem jest sporządzenie i skierowanie przeciwko niej pozwu do sądu, w którym należy domagać się wydania orzeczenia zastępującego zgodę zarządu spółdzielni na przeniesienie własności lokalu.

Wymogi pozwu

Pisząc samodzielnie pozew, trzeba pamiętać, aby spełniał on wymogi formalne pisma procesowego i dodatkowo określał żądanie spółdzielcy-powoda, wartość przedmiotu sporu i okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie. Trzeba pamiętać, że żądanie musi być dokładnie określone, a parametry lokalu precyzyjnie opisane. Tutaj należy wskazać, na jakiej nieruchomości lokal jest położony, numer jej księgi wieczystej i dokładny opis lokalu - jego powierzchnię i jaka jest proporcja tej powierzchni w stosunku do pozostałych lokali, aby można było wyliczyć udział w gruncie. Co najważniejsze, spółdzielcy składający pozew są zwolnieni od kosztów sądowych, nawet jeżeli sąd nie przyzna im racji.
Rządową odpowiedzią na wyrok TK kwestionujący przekształcenia za symboliczną złotówkę jest znajdujący się w uzgodnieniach międzyresortowych projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Nowe przepisy mają uprawniać członków spółdzielni do decydowania o tym, czy ich zarządy powinny pobierać od lokatorów wnioskujących o wyodrębnienie własności lokali także dodatkowe opłaty.

Trzeba dopłacać

Do przegłosowania uchwały w sprawie dopłat będzie wymagane poparcie 2/3 członków obecnych na walnym zgromadzeniu. Zgodnie z projektem opłaty nie mogłyby przekraczać różnicy pomiędzy wartością rynkową lokalu a zwaloryzowaną wartością pełnego wkładu mieszkaniowego lub jego części. Różnica ta miałaby polegać na zmniejszeniu o 50 proc. wartości pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, zwaloryzowanej proporcjonalnie do aktualnej wartości mieszkania. W zależności od wielkości, standardu i lokalizacji mieszkania będzie to średnio kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Tani wykup
942 tys.
wniosków o przekształcenie praw do mieszkań spółdzielczych złożono od 31 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.
POZEW PRZECIWKO SPÓŁDZIELNI
Pozew powinien zawierać:
● oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
● oznaczenie rodzaju pisma
● dokładnie określone żądanie spółdzielcy
● przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu
● podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
● wymienienie załączników.
Gdy pozew jest pierwszym pismem w sprawie, powinien ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt