2 sierpnia skierowaliśmy wniosek egzekucyjny do komornika wobec jednego z dłużników naszej spółki. Sęk w tym, że nie zauważyliśmy, że należność spłacił on jeszcze na początku lipca. Główny księgowy był wówczas na urlopie, a osoba, która go zastępowała, niedokładnie skontrolowała stan konta. Postanowieniem z 1 września 2020 r. komornik obciążył nas opłatą egzekucyjną w wysokości prawie 4 tys. zł za rzekome niecelowe wszczęcie egzekucji. Czy można to podważyć?
Zacznijmy od tego, że to wierzyciel inicjuje postępowanie egzekucyjne, co wynika wprost z art. 796 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego, w którym postanowiono, że wniosek o wszczęcie egzekucji składa się stosownie do właściwości sądowi lub komornikowi. Na uwagę zasługuje także fakt, że koszty postępowania egzekucyjnego co do zasady ponosi dłużnik (tak wynika z art. 770 k.p.c.). Ściąga się je wraz z egzekwowanym świadczeniem. Zaś wysokość kosztów ustala postanowieniem komornik wraz z ukończeniem postępowania egzekucyjnego – jeżeli jego przeprowadzenie należy do niego.
Z powyższymi regulacjami w ścisłym związku pozostają przepisy ustawy o kosztach komorniczych. Z jej postanowień wynika zasadniczo, że to dłużnik jest obciążany opłatami, w tym stosunkowymi za egzekucję świadczenia (art. 27 ustawy). Co jednak istotne, w pewnych okolicznościach ww. zasady ulegają zmianie, a skutki egzekucji zamiast dłużnika może ponosić wierzyciel. Będzie tak wówczas, gdy ten niecelowo wszczyna egzekucję (tak stanowi art. 30 ustawy). Opłata wynosi wówczas 10 proc. egzekwowanego świadczenia. Ocena tego, czy egzekucję wszczęto niecelowo, należy do komornika. Na jego postanowienie przysługuje jednak skarga (art. 767 k.p.c.).
W kontekście podanego stanu faktycznego warto odnieść się do postanowienia Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto z 7 stycznia 2020 r. (sygn. akt II Co 3467/19). Wynika z niego m.in., że skierowanie wniosku egzekucyjnego po dwóch miesiącach od spłaty dobrowolnej długu do wierzyciela należy uznać właśnie za niecelowe wszczęcie postępowania. Sąd zwrócił uwagę, że gdyby zapłata długu była kilka dni przed wszczęciem egzekucji, to wówczas wierzyciel mógłby skutecznie kwestionować naliczoną przez komornika opłatę.
Zatem w opisanej sytuacji można próbować złożyć skargę na postanowienie komornika, lecz z dużym prawdopodobieństwem zostanie ona oddalona przez sąd. Alternatywą jest złożenie wniosku w trybie art. 48 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych o obniżenie opłaty egzekucyjnego – bowiem taka możliwość przysługuje także wierzycielowi.
Podstawa prawna
• art. 27, art. 30, art. 48 ustawy z 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2363, ost. zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 288)
• art. 770, 767, 796 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1017)