Pakiet mobilności zmieni zasady wykonywania zarobkowych przewozów drogowych rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) pomiędzy 2,5 a 3,5 tony. Unijne przepisy niebawem wprowadzą wymóg m.in. uzyskania licencji wspólnotowej, posiadania i okazywania przez kierowców busów wypisu z tej licencji, a w dalszej przyszłości – instalacji tachografu, stosowania przepisów o czasie prowadzenia pojazdów, wymaganych przerwach w pracy i okresie odpoczynku kierowców.
Wejście w życie nowych regulacji jest rozłożone w czasie, a dodatkowo ustawodawca unijny zastosował odmienne terminy dla niektórych grup przedsiębiorców. W efekcie część przewoźników pierwsze nowe obowiązki obejmą już od 21 lutego 2022 r. – chodzi tu o tych, którzy oprócz busów posiadają też większe pojazdy. Pozostali ‒ wykonujący przewozy międzynarodowe wyłącznie busami – mają więcej czasu na przygotowania, pierwsze obowiązki czekają ich od maja. Spokojnie mogą spać tylko ci, którzy posiadają wyłącznie busy i świadczą nimi przewozy wyłącznie w kraju – oni nie muszą stosować przepisów rozporządzeń. Poniżej wyjaśniamy, kiedy dokładnie i dla kogo wchodzą nowe zasady wykonywania przewozów takimi pojazdami.
Jedną z większych zmian, jakie niesie ze sobą pakiet mobilności, jest objęcie unijnymi regulacjami transportowymi tych przedsiębiorców, którzy do zarobkowych przewozów drogowych rzeczy wykorzystują pojazdy silnikowe lub zespoły pojazdów o dmc powyżej 2,5 tony. [ramka 1] Temat ten wzbudza zainteresowanie, gdyż do tej pory wykorzystywanie w przewozach towarowych mniejszych pojazdów, o dmc do 3,5 t (zwanych popularnie busami), umożliwiało obejście licznych ograniczeń i uniknięcie wielu kosztów związanych z eksploatacją większych pojazdów. [ramka 2]
Ramka 1
Unijna rewolucja w transporcie w obronie francuskich i niemieckich interesów
Pakiet mobilności – czyli przyjęty przez Parlament Europejski 8 lipca br. pakiet zmian w unijnych przepisach regulujących międzynarodowy transport drogowy – został oficjalnie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 31 lipca br. Budził od początku kontrowersje, a forsowały go szczególnie Francja i Niemcy. Część przepisów weszła w życie już 20 sierpnia br. – głównie zmiany dotyczące czasu prowadzenia pojazdów, przerw i wymaganych okresów odpoczynku kierowców. Wejście w życie pozostałych przepisów – m.in. obowiązkowa wymiana tachografów na inteligentne urządzenia nowej generacji, obowiązek rejestracji przekraczania granicy państwowej, nowe warunki dostępu do zawodu przewoźnika drogowego, nowe zasady kabotażu, kary dla partnerów przewoźników czy też objęcie busów zasadami międzynarodowych przewozów drogowych – zostało rozłożone w czasie.
Ramka 2
Dziś wystarczy działalność gospodarcza
Wykonywanie transportu międzynarodowego pojazdami nazywanymi popularnie busami jest prostsze niż w przypadku wykorzystania pojazdów silnikowych lub zespołów pojazdów o dmc powyżej 3,5 tony. Dzisiaj nie nakłada to na przedsiębiorców jakichkolwiek dodatkowych obowiązków. Zasady są proste:
• Dla wykonywania przewozów drogowych rzeczy pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów o dmc do 3,5 t wystarczy złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo uzyskanie wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przedsiębiorca nie musi w zasadzie spełniać jakichkolwiek dodatkowych wymagań.
• Utrata zdolności do prowadzenia takiej działalności może nastąpić jedynie w wyniku orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie przepisów prawa upadłościowego lub przepisów karnych.
• Pracę zatrudnionych przez takiego przedsiębiorcę kierowców regulują przepisy prawa pracy w szerokim tego słowa znaczeniu. Aczkolwiek trzeba pamiętać, że w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej obowiązują dzisiaj niezharmonizowane krajowe przepisy regulujące czas prowadzenia pojazdów, przerwy i okresy odpoczynku dla pojazdów (zespołów pojazdów) o dmc do 3,5 t.
• Przedsiębiorca nie jest obowiązany do wyposażenia busów w urządzenia rejestrujące aktywność kierowcy.
• Pojazdy (lub zespoły pojazdów) o dmc do 3,5 t zwolnione są z myta i z innych opłat na znacznej części europejskiej infrastruktury drogowej. Ponadto zwolnione są z krajowego podatku od środków transportowych.
• Dla wykonywania przewozów drogowych rzeczy pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów o dmc do 3,5 t wystarczy złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo uzyskanie wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przedsiębiorca nie musi w zasadzie spełniać jakichkolwiek dodatkowych wymagań.
• Utrata zdolności do prowadzenia takiej działalności może nastąpić jedynie w wyniku orzeczenia przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie przepisów prawa upadłościowego lub przepisów karnych.
• Pracę zatrudnionych przez takiego przedsiębiorcę kierowców regulują przepisy prawa pracy w szerokim tego słowa znaczeniu. Aczkolwiek trzeba pamiętać, że w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej obowiązują dzisiaj niezharmonizowane krajowe przepisy regulujące czas prowadzenia pojazdów, przerwy i okresy odpoczynku dla pojazdów (zespołów pojazdów) o dmc do 3,5 t.
• Przedsiębiorca nie jest obowiązany do wyposażenia busów w urządzenia rejestrujące aktywność kierowcy.
• Pojazdy (lub zespoły pojazdów) o dmc do 3,5 t zwolnione są z myta i z innych opłat na znacznej części europejskiej infrastruktury drogowej. Ponadto zwolnione są z krajowego podatku od środków transportowych.
Ramka 3
Co to jest pakiet mobilności
Na pakiet mobilności składają się następujące akty prawne:
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1054 z 15 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 1),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1055 z 15 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 17),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1056 z 15 lipca 2020 r. w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 33),
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z 15 lipca 2020 r. ustanawiająca przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniająca dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 ((Dz.Urz. UE z 2020 r. L249, s. 49).
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1054 z 15 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w odniesieniu do minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 1),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1055 z 15 lipca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 17),
• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1056 z 15 lipca 2020 r. w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego (Dz.Urz. UE z 2020 r. L 249, s. 33),
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z 15 lipca 2020 r. ustanawiająca przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniająca dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 ((Dz.Urz. UE z 2020 r. L249, s. 49).
Co ciekawe, pojazdy silnikowe (lub zespoły pojazdów) o dmc do 3,5 t wykorzystywane są także przez przedsiębiorców (przewoźników) mających zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub licencję wspólnotową na wykonywanie transportu drogowego. Nie muszą zgłaszać tych pojazdów do organów wydających uprawnienia przewozowe. Nie mają obowiązków wyposażenia kierowców busów w wypis z zezwolenia lub w wypis z licencji wspólnotowej. Naruszenia prawa związane z przewozem wykonywanym takimi pojazdami nie mają zasadniczo wpływu na dobrą reputację przewoźnika, której utrata skutkuje utratą uprawnień przewozowych. A liczba posiadanych busów nie wpływa na wysokość limitu zdolności finansowej, którą corocznie powinien wykazać się przewoźnik.
Przykład 1
Tak przewoźnik liczy obecnie zdolność finansową
Przewoźnik posiada w swojej flocie 10 zestawów o dmc 40 t, składających się z ciągnika siodłowego i naczepy, oraz 50 samochodów ciężarowych o dmc 3 t. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wymaganą zdolność finansową obliczamy, uwzględniając jedynie zestawy 40-tonowe według zasady: 9000 euro na pierwszy pojazd i po 5000 euro na każdy następny [9000 euro + (5000 euro × 9) = 54 000 euro]. Tym samym przewoźnik musi wykazać, przedstawiając odpowiednie dokumenty, że posiadany przez niego kapitał i rezerwy wynoszą co najmniej równowartość 54 000 euro. Polskie przepisy dopuszczają alternatywnie możliwość przedstawienia gwarancji bankowych lub ubezpieczenia zdolności finansowej na tę kwotę.
Pakiet mobilności zmienia tę sytuację od 21 lutego 2022 r. Od tego dnia stosuje się nowe przepisy rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 zmienione wchodzącym w skład pakietu mobilności rozporządzeniem (UE) nr 2020/1055 z 15 lipca 2020 r. Jedną ze zmian jest obniżenie limitu dmc pojazdów silnikowych lub zespołów pojazdów wykorzystywanych przez przedsiębiorców wykonujących przewozy drogowe rzeczy, powyżej którego przedsiębiorca obowiązany jest uzyskać i posiadać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Limit ten obniża się z 3,5 t do 2,5 t. Przy czym nie dotyczy to przedsiębiorców wykonujących wyłącznie przewozy krajowe w państwie ich siedziby, wyłącznie pojazdami (zespołami pojazdów) o dmc nieprzekraczającej 3,5 t.
Dodatkowo jest dobra wiadomość dla tych, którzy wykonują międzynarodowe przewozy drogowe i posiadają wyłącznie busy – oni będą mieli więcej czasu na przygotowania. W zmienionych przez pakiet mobilności przepisach przejściowych rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 postanowiono o czasowym zwolnieniu ze stosowania przepisów tego rozporządzenia przedsiębiorców wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe rzeczy wyłącznie z wykorzystaniem pojazdów lub zespołów pojazdów, których dmc nie przekracza 3,5 t. Jako datę graniczną zwolnienia z tych przepisów wyznaczono 21 maja 2022 r. Przy czym unijny ustawodawca pozostawił otwartą furtkę państwom członkowskim UE, które w krajowych przepisach mogą ustalić wcześniejszą datę stosowania przepisów rozporządzenia (WE) nr 1071/2009 wobec takich przedsiębiorców.
Tym samym nowe przepisy obniżające limit dmc pojazdów silnikowych lub zespołów pojazdów w pierwszej kolejności, bo już od 21 lutego 2022 r., obowiązywać będą przewoźników, którzy przed tą datą posiadali odpowiednie uprawnienia przewozowe i którzy dodatkowo w swojej flocie posiadają także mniejsze pojazdy (o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t). I to – w ich przypadku – niezależnie od obszaru, na jakim wykonują oni swoje przewozy (krajowe i/lub międzynarodowe – tak wynika z unijnych przepisów). To samo dotyczy osób lub podmiotów ubiegających się po tej dacie o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
Wskazani wyżej przedsiębiorcy będą musieli wykazywać się corocznie większą niż dotychczas zdolnością finansową, gdyż w obliczeniach powinny być uwzględnione nie tylko pojazdy o dmc powyżej 3,5 t, lecz także mniejsze pojazdy o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t (zgodnie z nowymi przepisami po 900 euro na każdy taki pojazd).
Przykład 2
Nowe obliczenia od 21 lutego 2022 r.
Przewoźnik posiada w swojej flocie 10 zestawów o dmc 40 t, składających się z ciągnika siodłowego i naczepy, oraz 50 samochodów ciężarowych o dmc 3 t. Zgodnie z nowymi przepisami wymaganą zdolność finansową obliczamy, uwzględniając:
• zestawy 40 tonowe według zasady: 9000 euro na pierwszy pojazd i po 5000 euro na każdy następny [9000 euro + (5000 euro × 9) = 54 000 euro];
• samochody ciężarowe o dmc 3 t, według zasady: 900 euro na każdy pojazd (50 × 900 euro = 45 000 euro).
Tym samym przewoźnik musi wykazać, przedstawiając odpowiednie dokumenty, że posiadany przez niego kapitał i rezerwy wynoszą co najmniej równowartość 99 000 euro, albo mieć gwarancje bankowe lub ubezpieczenia zdolności finansowej na tę kwotę.
Jak widać, wymagana zdolność finansowa takiego przewoźnika w dniu 21 lutego 2022 r. wzrośnie ze względu na nowe przepisy zmienione Pakietem Mobilności prawie dwukrotnie z 54 000 do 99 000 euro.
Wpływ na dobrą reputację
Przewoźnik posiadający w swojej flocie oprócz dużych jednostek transportowych także busy będzie musiał się liczyć z tym, że naruszenia zasad i warunków wykonywania transportu drogowego popełnione przez kierowców tych pojazdów lub popełnione w związku z ich eksploatacją będą miały wpływ na jego dobrą reputację.
Przykład 3
Naruszenia wpłyną na dobrą reputację
Podczas wykonywanej po 21 lutego 2022 r. kontroli drogowej należącego do przewoźnika drogowego samochodu ciężarowego o dmc 3 t, którym wykonywany był zarobkowy przewóz rzeczy, ujawnione zostały następujące naruszenia:
• brak aktualnych okresowych badań technicznych pojazdu,
• poważne usterki układu hamulcowego mające wpływ na bezpieczeństwo.
Oba wskazane naruszenia zakwalifikowane są do kategorii najpoważniejszych naruszeń (NN). Dlatego niezależnie od nałożonych kar za naruszenia i od zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu wobec przewoźnika zostanie wszczęte odpowiednie postępowanie administracyjne w celu oceny dobrej reputacji, którego konsekwencją może być cofnięcie uprawnień przewozowych.
Wypisy z zezwolenia – zdecyduje ustawodawca
Unijne przepisy o dostępie do zawodu przewoźnika drogowego zarówno w obecnym, jak i w przyszłym brzmieniu co do zasady nie wymagają uzyskiwania przez przewoźnika wypisów z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, a tym bardziej posiadania przez kierowcę przy sobie wypisu i okazywania go na żądanie służb kontrolnych. Takie obowiązki ustanawia dla polskich przewoźników nasza krajowa ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2140; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1087). Niemniej jednak wiąże ona ten obowiązek z posiadaniem pojazdów (zespołów pojazdów) o dmc powyżej 3,5 t.
To, czy przewoźnik będzie musiał uzyskać dodatkowe wypisy z posiadanego zezwolenia na busy, zależy tym samym od decyzji polskiego ustawodawcy. Gdyby ten zdecydował się na wprowadzenie tego obowiązku, to powinien pamiętać, aby odpowiednio wcześniej znowelizować ustawę o transporcie drogowym. Takie działanie pozwoliłoby wszystkim zainteresowanym bez kłopotów uzyskać wymagane dokumenty i wyposażyć swoich kierowców w wypisy jeszcze przed wejściem w życie obowiązku ich posiadania.
TABELA. Kogo i od kiedy obejmą zmienione przepisy w związku z wykorzystaniem busów
| Przedsiębiorcy wykonujący | ||
| zarobkowe przewozy drogowe pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów:▶ o dmc powyżej 3,5 t, oraz▶ o dmc powyżej 2,5 do 3,5 t | międzynarodowe zarobkowe przewozy drogowe rzeczy wyłącznie pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów o dmc powyżej 2,5 do 3,5 t | wyłącznie krajowe przewozy drogowe rzeczy wyłącznie pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów o dmc powyżej 2,5 do 3,5 t |
| ⇒Przepisy rozporządzenia nr (WE) 1071/2009 stosuje się od 21 lutego 2022 r. | ⇒Przepisy rozporządzenia nr (WE) 1071/2009 stosuje się najpóźniej od 22 maja 2022 r.Polski ustawodawca może określić wcześniejszy termin stosowania ww. rozporządzenia w okresie od 21 lutego do 21 maja 2022 r. | XPrzepisów rozporządzenia nr (WE) 1071/2009 nie stosuje się. |
| ⇒Przepisy rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 stosuje się od 20 maja 2022 r. | XPrzepisów rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 nie stosuje się. | |
Uprawienia na przewozy międzynarodowe
Podczas nowelizacji ustawy o transporcie drogowym polski ustawodawca może zadecydować o ewentualnym wcześniejszym, jeszcze przed 21 maja 2022 r., wprowadzeniu obowiązku posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego dla przedsiębiorców wykonujących zarobkowe międzynarodowe przewozy drogowe rzeczy wyłącznie z wykorzystaniem pojazdów silnikowych lub zespołów pojazdów o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t. Wydaje się, że decyzja o wcześniejszym obowiązku uzyskania takiego zezwolenia byłaby zasadna ze względu na wprowadzany z 20 maja 2022 r. obowiązek posiadania licencji wspólnotowej przez przedsiębiorców wykorzystujących takie pojazdy w międzynarodowym przewozie rzeczy oraz posiadania i okazywania przez kierowców busów wypisu z tej licencji. Stanowią o tym nowe przepisy rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 zmienione powołanym wcześniej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2020/1055 z 15 lipca 2020 r.
Przypomnijmy w tym miejscu, że licencja wspólnotowa może być wydana tym przedsiębiorcom, którzy mają siedzibę na terenie wydającego licencję państwa członkowskiego i mają stosowne uprawnienia przewozowe. Tym samym, aby polski przedsiębiorca, wykorzystujący do przewozów międzynarodowych wyłącznie busy, mógł uzyskać wymaganą od 20 maja 2020 r. licencję wspólnotową, powinien odpowiednio wcześniej uzyskać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub zgodnie z polską ustawą o transporcie drogowym wykazać się spełnieniem wymagań w tym zakresie przed organem wydającym licencję wspólnotową ‒ głównym inspektorem transportu drogowego.
Argumenty za płynnym wprowadzaniem zmian
Jeżeli odpowiednio wcześniej nie zobowiążemy wspomnianych przedsiębiorców do uzyskania zezwolenia/licencji wspólnotowej, to w kwietniu 2022 r. czeka nas prawdziwa katastrofa. Musimy się bowiem liczyć z tym, że kilkanaście, a może nawet kilkadziesiąt tysięcy podmiotów w ostatniej chwili złoży do działającego przy głównym inspektorze transportu drogowego Biura Transportu Międzynarodowego (BTM) wnioski o wydanie licencji wspólnotowej wymagające weryfikacji spełnienia wymagań w zakresie dostępu do zawodu przewoźnika drogowego.
Zważywszy na ograniczoną liczbę pracowników BTM, możliwe błędy przy wypełnianiu wniosków i związaną z tym konieczność uzupełnienia wniosków, a także na wydolność systemów teleinformatycznych, spowoduje to zator w pracach tego urzędu. W konsekwencji większość z zainteresowanych nie będzie miało szans na uzyskanie wymaganej od 20 maja 2022 r. licencji wraz z wypisami, a ewentualne dalsze wykonywanie działalności gospodarczej bez tych dokumentów wiązać się będzie z bardzo wysokimi sankcjami, a także z utratą dobrej reputacji wymaganej dla posiadania uprawnień przewozowych.
Odbije się to także na możliwości obsługi dotychczasowych przewoźników, przedłużających licencje, świadectwa kierowców lub ubiegających się o wydanie zagranicznych zezwoleń wymaganych w pracy przewozowej na nieunijnych rynkach. Dlatego jako dodatkowy postulat de lege ferenda można wskazać rozważenie przez administrację rządową możliwości przeniesienia kompetencji do wydawania uprawnień przewozowych na wojewódzkich inspektorów transportu drogowego.
Konieczne posiadanie odpowiedniej zdolności finansowej
Różnice w zmienionych pakietem mobilności unijnych przepisach o dostępie do zawodu przewoźnika drogowego i do rynku międzynarodowych przewozów rzeczy, dotyczących dotychczasowych przewoźników i przedsiębiorców (busiarzy) wykonujący międzynarodowe przewozy rzeczy wyłącznie pojazdami (zespołami pojazdów) o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t, odnoszą się nie tylko do terminów, od których będą one stosowane wobec tych przedsiębiorców. Dla busiarzy ustalono bowiem odmienną wysokość zdolności finansowej wymaganej dla uzyskania uprawnień przewozowych. Powinni oni być zdolni do corocznego wykazania, że dysponują kapitałem i rezerwami w łącznej wysokości co najmniej:
- 1800 euro na pierwszy wykorzystywany pojazd, oraz
- 900 euro na każdy dodatkowy wykorzystywany pojazd.
Dla porównania – w przypadku pojazdów powyżej 3,5 t wysokość kwot potwierdzających posiadanie dobrej sytuacji finansowej wynosi: 9000 euro ‒ na pierwszy pojazd samochodowy, oraz 5000 euro ‒ na każdy następny. Oczywiście posiadacze busów będą mogli dokumentować zdolność finansową także w alternatywny sposób za pomocą gwarancji bankowych lub odpowiednich ubezpieczeń.
Przykład 4
Całkowicie nowy obowiązek
Przedsiębiorca posiada w swojej flocie wyłącznie 20 pojazdów o dmc 3 t. Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzanymi pakietem mobilności jego zdolność finansową obliczymy od 20 maja 2022 r. według wzoru: [1800 euro + (900 euro × 19)]. Tym samym przewoźnik musi wykazać, przedstawiając odpowiednie dokumenty, że posiadany przez niego kapitał i rezerwy wynoszą co najmniej równowartość 18 900 euro. Przed tą datą, jeżeli przedsiębiorca posiadał wyłącznie takie pojazdy, to nie był objęty obowiązkiem posiadania zdolności finansowej.
Co z certyfikatem kompetencji zawodowych
Innym odstępstwem od jednolitych wymagań dotyczących uzyskiwania uprawnień przewozowych dla przedsiębiorców wykorzystujących wyłącznie busy jest przyznane państwom członkowskim prawo do zwolnienia z egzaminów wymaganych w celu uzyskania certyfikatu kompetencji zawodowych osób, które wykażą, że przed 20 sierpnia 2020 r. nieprzerwanie przez okres 10 lat zarządzały przedsiębiorstwem tego samego typu. Posiadanie kompetencji zawodowych potwierdzonych takim certyfikatem przez osoby zarządzające transportem w firmie jest bowiem jednym z wymagań, od spełnienia których uzależnione jest wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
Polski ustawodawca powinien poważnie rozważyć taką możliwość, uwzględniając ją w najbliższej nowelizacji ustawy o transporcie drogowym. Przemawia za tym nie tylko interes zainteresowanych osób, lecz także skutki sytuacji, w której Instytut Transportu Samochodowego, przeprowadzający w Polsce takie egzaminy, zostanie sparaliżowany koniecznością przeegzaminowania od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy osób w stosunkowo krótkim okresie. Jeżeli się to nie uda, to polscy przedsiębiorcy nie dostaną na czas dokumentów wymaganych do kontynuowania wykonywanej działalności gospodarczej.
Miejmy nadzieję, że nad zdrowym rozsądkiem nie przeważy chęć zapewnienia dodatkowych środków finansowych resortowemu instytutowi oraz dodatkowego wynagrodzenia dla uczestniczących w pracach komisji egzaminacyjnych urzędników oraz przedstawicieli branży.
Czas pracy, przerwy i okres wypoczynku
Omawiając zmiany dotyczące wykonywania drogowych przewozów rzeczy pojazdami silnikowymi lub zespołami pojazdów o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t, nie należy zapominać o bardziej odległych w czasie obowiązkach, które wprowadza wchodzące w skład pakietu mobilności rozporządzenie (UE) nr 2020/1054. Dotyczy to stosowania wobec kierujących takimi pojazdami od 1 lipca 2026 r. przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006, w przypadku gdy wykonują oni przewozy drogowe rzeczy w ramach międzynarodowego transportu drogowego. Rozporządzenie to określa m.in. czas prowadzenia pojazdów, wymagane przerwy i okresy odpoczynku kierowców.
Miejmy nadzieję, że w ślad za rozszerzeniem zakresu stosowania wspomnianego unijnego rozporządzenia podobne zmiany zostaną wprowadzone w Europejskiej Umowie dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR). Brak równoważnych uregulowań w AETR spowoduje, że kierowcy pojazdów zarejestrowanych poza Unią nie będą objęci wprowadzanymi nowymi obowiązkami. I tym samym zagraniczni nieunijni przedsiębiorcy, wykorzystujący do międzynarodowych przewozów rzeczy busy, uzyskają znaczną przewagę konkurencyjną nad unijnymi przewoźnikami. Obowiązek podjęcia odpowiednich działań w tym zakresie należy zgodnie z postanowieniami rozporządzenia (UE) nr 2020/1054 do Komisji Europejskiej.
Tachografy: czy czeka nas wymiana pojazdów
Stosowanie przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 wiąże się z obowiązkiem zapisu aktywności kierowcy przez zainstalowane w pojeździe urządzenie rejestrujące ‒ tachograf. Zgodnie z wprowadzonym przez pakiet mobilności w rozporządzeniu (UE) nr 165/2014 nowym upoważnieniem Komisja Europejska ma przyjąć do 21 lutego 2022 r. akty wykonawcze ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące m.in. instalacji tachografów w pojazdach o dmc przekraczającej 2,5 t i nieprzekraczającej 3,5 t, którymi wykonywany będzie międzynarodowy transport drogowy. Wydanie tych przepisów umożliwi przemysłowi motoryzacyjnemu wprowadzenie i wdrożenie odpowiednich zmian konstrukcyjnych w busach, aby umożliwić instalację tachografu. Dzisiaj jest to w przypadku większości busów niemożliwe. Jeżeli Komisja Europejska w wydanym akcie wykonawczym nie znajdzie sposobu na podłączenie urządzenia rejestrującego do obecnie eksploatowanych pojazdów, to przed 1 lipca 2026 r. czeka nas masowa wymiana busów na nowe, dostosowane do tachografów. Będzie to oznaczać nieporównywalnie większe koszty. Nowy pojazd kosztuje bowiem kilkadziesiąt razy więcej niż instalacja tachografu w starym pojeździe.