W przedsiębiorstwach infrastruktury krytycznej należy bezwzględnie udzielać urlopów związanych z rodzicielstwem. Wiadomo już także, jak liczyć spadek obrotów.
Więcej na ten temat: Restrukturyzacja firmy poprzez elastyczne formy zatrudnienia >>>
I. UELASTYCZNIANIE CZASU PRACY
W przypadku czasu pracy warunkiem skracania odpoczynków oraz wprowadzenia równoważnego czasu pracy i 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego jest spadek obrotów o 15 lub 25 proc. – w zależności od tego, czy będziemy porównywać dwa kolejne miesiące z 2020 r. do analogicznych miesięcy z 2019 r., czy tylko jeden miesiąc z 2020 r. do miesiąca poprzedniego (art. 15zf ust. 2 specustawy o COVID-19). Od początku problemem było jednak ustalenie daty, przed którą te okresy muszą się zakończyć. Pierwotnie bowiem przepis odwoływał się do dnia złożenia wniosku, którego w przypadku przepisów o czasie pracy się nie składa. Błąd ewidentnie wynikał stąd, że przeklejono przepis z art. 15g specustawy o COVID-19, gdzie w przypadku dofinansowania do wynagrodzeń pracowników są analogiczne przesłanki. Pisaliśmy o tym w dodatku Kadry i Płace jako jedni z pierwszych (zob. „Luki w tarczy antykryzysowej utrudnią firmom skorzystanie z ułatwień w czasie pracy” – DGP nr 70 z 9 kwietnia 2020 r.).
Tarcza 4.0 wprowadziła regulację, zgodnie z którą termin jednego lub dwóch miesięcy ma przypadać po 31 grudnia 2019 r. i przed dniem:
1) poprzedzającym dzień podjęcia przez pracodawcę decyzji o ograniczeniu nieprzerwanych odpoczynków lub
2) podjęcia działań w celu zawarcia porozumienia wprowadzającego równoważny czas pracy i 12-miesięczne okresy rozliczeniowe.
Oznacza to, że w praktyce pozostawiono pracodawcom możliwość podjęcia samodzielnie decyzji w tym zakresie. [przykład]
PRZYKŁAD
Mail wysłany do załogi kończy termin
Pracodawca 1 czerwca 2020 r. wysłał wszystkim pracownikom informację, że w związku z dużym spadkiem obrotów i sporadycznymi krótkoterminowymi zleceniami zamierza stosować skracanie odpoczynków dobowych z 11 do minimum 8 godzin. W takim przypadku można przyjąć, że 1 czerwca pracodawca podjął decyzję o skracaniu odpoczynków. Zatem okresy, w których badamy spadek obrotów, muszą kończyć się nie później niż 31 maja 2020 r., czyli z dniem poprzedzającym dzień podjęcia przez pracodawcę decyzji.
Uwaga! Skracanie odpoczynków dobowych i tygodniowych nie wymaga od strony formalnej zawarcia porozumienia z przedstawicielami załogi ani zakomunikowania decyzji pracownikom w jakiś szczególny sposób, gdyż przepisy ustawowe milczą w tym zakresie. Warto jednak poinformować choćby mailowo, że takie rozwiązanie będzie stosowane.
W przypadku wprowadzenia równoważnego czasu pracy z możliwością zastosowania 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego terminy kończą się – jak już wskazano powyżej – w dniu poprzedzającym dzień podjęcia działań zmierzających do zawarcia porozumienia z przedstawicielami załogi. W praktyce owym działaniem może być mail zapraszający związki zawodowe czy przedstawicieli pracowników na spotkanie negocjacyjne dotyczące powyższych tematów. Może to być także data wcześniejsza, jeśli pracodawca na spotkaniu przedstawia jakąś propozycję (wzór) porozumienia, gdyż wtedy już dzień jej sporządzenia byłby podjęciem działań zmierzających do zawarcia porozumienia.
ii. urlopy w firmach infrastruktury krytycznej
Dotychczas w przedsiębiorstwach należących do infrastruktury krytycznej pracodawcy mieli możliwość odmowy udzielenia pracownikom urlopów wypoczynkowych, w tym na żądanie, bezpłatnych oraz innych (art. 15x ust. 3 pkt 2 specustawy o COVID-19). Możliwe było także przesunięcie terminu lub odwołanie pracownika z takiego urlopu, jeżeli został on już udzielony. Ze względu na brak definicji owe „inne urlopy” obejmowały także wszystkie rodzaje urlopów związanych z rodzicielstwem – co budziło wątpliwości natury aksjologicznej. Na mocy tarczy 4.0 przepis uzupełniono. Obecnie wynika z niego, że ww. uprawnienie pracodawcy nie dotyczy urlopów: macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego i wychowawczego, a więc wszystkich rodzajów urlopów związanych z rodzicielstwem.
Po zmianach pojęcie „inny urlop” odnosi się m.in. do urlopów szkoleniowych (wynikających zarówno z przepisów kodeksu pracy o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, jak i z regulacji szczególnych, np. dotyczących urlopu przed egzaminami końcowymi w przypadku aplikacji prawniczych), a także do urlopów dla doktorantów czy habilitantów, udzielanych przed obronami odpowiednio doktoratu lub habilitacji na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym.
Podstawa prawna
• art. 15zf ust. 2 i art. 15x ust. 3 pkt 2 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. poz. 1086; specustawa o COVID-19)
• ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1086; tarcza 4.0)
