Zakaz stosowania przewłaszczenia na zabezpieczenie wobec osób fizycznych, niemożność prowadzenia egzekucji z nieruchomości, gdy dług jest niewielki, oraz kara do pięciu lat pozbawienia wolności za żądanie spłaty pożyczki udzielonej na warunkach przekraczających ustawowy próg.
To kluczowe rozwiązania mające zabezpieczyć pożyczkobiorców przed lichwiarskimi praktykami, które znajdą się w projekcie kolejnej specustawy, tzw. tarczy 3.0. Projekt przepisów przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości. O planowanych regulacjach DGP informował jako pierwszy dwa tygodnie temu („Lichwiarz nie pozbawi już dłużnika dachu nad głową”, 14 kwietnia 2020 r.).
Pierwsze rozwiązanie ma uniemożliwić patologiczne praktyki przejmowania mieszkań za bezcen, czyli za niespłaconą pożyczkę. Nowo dodany przepis będzie określał, że nieważna jest umowa, w której osoba fizyczna zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości służącej zaspokojeniu jej potrzeb mieszkaniowych w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z tej lub innej umowy niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby. Obejmie więc to wszelkie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie, umowy przedwstępne oraz inne czynności o charakterze zobowiązującym. Za to typowa sprzedaż nieruchomości będzie możliwa.
Drugie rozwiązanie ma przeciwdziałać pozbawiania dachu nad głową osób, które faktycznie narobiły długów, lecz na niewielkie kwoty. Zlicytować lokal mieszkalny będzie można jedynie wówczas, gdy wysokość egzekwowanej należności głównej stanowić będzie co najmniej równowartość jednej dwudziestej części sumy oszacowania. Czyli jeśli ktoś ma mieszkanie warte 500 tys. zł, to komornik będzie je mógł zlicytować dopiero wtedy, gdy dług bez odsetek będzie wynosił co najmniej 25 tys. zł.
Trzecie rozwiązanie zaś to nowe przepisy w kodeksie karnym. Karze od trzech miesięcy do pięciu lat pozbawienia wolności będzie podlegał ten, kto będzie żądał od osoby fizycznej – pożyczkobiorcy zapłaty kosztów innych niż odsetki w kwocie co najmniej dwukrotnie przekraczającej maksymalną wysokość tych kosztów określoną w ustawie. Tej samej karze podlegać będzie ten, kto żądał będzie zapłaty odsetek w wysokości co najmniej dwukrotnie przekraczającej stopę odsetek maksymalnych lub odsetek maksymalnych za zwłokę. W ten sposób Ministerstwo Sprawiedliwości chce przeciwdziałać zarówno obchodzącym przepisy firmom pożyczkowym, jak i lichwiarzom nieprowadzącym oficjalnie działalności gospodarczej, którzy pożyczają ludziom pieniądze na wygórowany procent.