99-proc. bonifikata powinna być przyznana, nawet jeśli orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane po dacie przekształcenia użytkowania wieczystego we własność.
Na mocy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz.U. z 2019 r. poz. 916) ok. 2,5 mln użytkowników wieczystych na początku stycznia 2019 r. stało się właścicielami gruntów pod swoimi mieszkaniami. Po uzyskaniu specjalnego zaświadczenia mogą zgłosić chęć wniesienia jednorazowej opłaty przekształceniowej i otrzymania bonifikaty z tego tytułu.
W czerwcu br. w ramach nowelizacji ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2363 ze zm.) wprowadzono zmiany do ustawy przekształceniowej. Zgodnie z nimi mimo opóźnień w wydawaniu przez gminy zaświadczeń o przekszatłceniu mieszkańcy nie stracą szansy na najbardziej preferencyjne bonifikaty od opłaty jednorazowej (w tym roku jest ona najwyższa, potem corocznie maleje o 10 pkt proc.). Warunkiem jest poinformowanie o zamiarze jej wniesienia w ciągu dwóch miesięcy od otrzymania zaświadczenia i jej uiszczenie w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania informacji o jej wysokości.

Uprzywilejowani dostaną więcej

Wybranym grupom ustawodawca dodatkowo przyznał możliwość uzyskania 99-proc. bonifikaty w jednorazowej opłacie przekształceniowej, a więc nawet wyższej od największych upustów przyznawanych przez gminy. Osoby te będą jednak musiały o nią zawnioskować.
Uprawnieni do niej są: osoby niepełnosprawne lub zamieszkujący z nimi opiekunowie prawni, członkowie rodzin wielodzietnych i świadczeniobiorcy przed 18. rokiem życia z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo chorobą, które powstały w okresie prenatalnym, lub zamieszkujący z nimi opiekunowie prawni. O najwyższą bonifikatę mogą ubiegać się również inwalidzi wojenni lub wojskowi oraz kombatanci.

Problem z terminami

Tymczasem wójt jednej z pomorskich gmin odmówił 99-proc. bonifikaty osobie, która uzyskała orzeczenie o niepełnosprawności w lipcu, czyli po dniu ustawowego przekształcenia (1 stycznia 2019 r.). Uzasadniał, że zgodnie z art. 9a ust. 1 pkt 1 ustawy przekształceniowej bonifikata przysługuje osobom, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym lub znacznym, oraz wobec których orzeczono niepełnosprawność przed ukończeniem 16. roku życia, lub zamieszkującym w dniu przekształcenia z tymi osobami opiekunom prawnym lub przedstawicielom ustawowym tych osób.
– To oznacza, że bonifikata przysługuje tym, którzy mieli orzeczenie lub zamieszkiwali z osobą je posiadającą 1 stycznia 2019 r., tj. w dniu przekształcenia. Wskazuje na to bezpośrednio użycie zwrotu „orzeczono”, który implikuje, że orzeczenie musi istnieć w dniu przekształcenia – przekonuje wójt.

Eksperci krytykują

Z takim stanowiskiem nie zgadza się Maciej Górski, adwokat specjalizujący się w prawie nieruchomości. Według niego status osoby niepełnosprawnej trzeba mieć w chwili udzielenia bonifikaty, a nie w dniu przekształcenia. Prawnik podkreśla, że bonifikata może być udzielona przez cały okres wnoszenia opłaty przekształceniowej (także na rzecz nabywcy lokalu, który nie był właścicielem w dacie przekształcenia).
– Z art. 9a ust. 1 pkt 1 ustawy przekształceniowej wynika, że data przekształcenia jest istotna dla udzielenia bonifikaty tylko dla opiekunów prawnych lub przedstawicieli ustawowych osób niepełnosprawnych (muszą one zamieszkiwać z nimi w dniu przekształcenia). Natomiast nie ma to znaczenia dla samych niepełnosprawnych – tłumaczy ekspert.
Także dr Marcin Włodarski z kancelarii Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy wskazuje, że bonifikata nie jest przyznawana automatycznie łącznie z przekształceniem, a wszelkie oświadczenia dotyczące wysokości opłat są składane dopiero po otrzymaniu zaświadczenia o przekształceniu.
– Organy administracji powinny uwzględnić stan faktyczny na dzień złożenia wniosku o przyznanie bonifikaty. Świadczy o tym choćby brzmienie art. 9 ust. 1 ustawy: „właściwy organ może udzielić osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym bonifikaty od opłaty za dany rok” – wyjaśnia ekspert.
Jego zdaniem wolą ustawodawcy było, aby zakres bonifikat był jak najszerszy, na co wskazują kolejne nowelizacje ustawy przekształceniowej, które zwiększały przedmiotowo i podmiotowo zakres upustów.
– Jeżeli właściciel nie zgadza się z wysokością opłaty jednorazowej lub wysokością kwoty do zapłaty, może w terminie dwóch miesięcy od doręczenia informacji złożyć do organu, który wydał zaświadczenie, wniosek o ustalenie wysokości opłaty jednorazowej lub kwoty należnej do zapłaty w drodze decyzji. Wówczas mamy już normalny tryb sądowo -administracyjny, który pozwoli ostatecznie ustalić wysokość opłaty – podsumował Włodarski.

Resort potwierdza

Zapytane przez DGP Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju przychyla się do rozwiązania korzystnego dla niepełnosprawnych. „Osoba legitymująca się na dzień składania wniosku stosownym orzeczeniem może skorzystać z bonifikaty, o której mowa w art. 9a ustawy bez ograniczeń w czasie. Ustawa nie uzależnia uprawnienia do bonifikaty od posiadania statusu osoby niepełnosprawnej na dzień 1 stycznia 2019. Tym samym organ powinien jej udzielić, jeżeli właściciel gruntu legitymował się orzeczeniem o niepełnosprawności na dzień składania wniosku o udzielenie bonifikaty na podstawie art. 9a” – czytamy w odpowiedzi resortu.
2,5 mln liczba użytkowników wieczystych w całym kraju
ok. 905 tys. liczba wydanych zaświadczeń w pierwszym półroczu
450 tys. liczba użytkowników wieczystych w Warszawie
72 tys. liczba wydanych zaświadczeń w Warszawie (stan na wrzesień)
Źródło: MIiR, UM Warszawa