W ramach działalności gospodarczej prowadzę stoisko z fajerwerkami. W piwnicy budynku, gdzie mieszkam, przechowuję wyroby pirotechniczne. W jednym z pomieszczeń miałem też butle z gazem. Po kontroli policja uznała, że naruszam prawo i przeciwko mnie skierowano sprawę do sądu. Czy grozi mi odpowiedzialność karna? A jeśli tak, to czy sąd weźmie pod uwagę, że po kontroli usunąłem z piwnicy wszystkie niebezpieczne materiały?
Prawdopodobnie istnieją przesłanki do poniesienia odpowiedzialności karnej przez przedsiębiorcę. Na uwagę zasługuje rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. W par. 2 tego aktu prawnego zdefiniowano materiały niebezpieczne pożarowo – m.in. jako gazy palne, materiały wybuchowe i wyroby pirotechniczne, materiały mające skłonności do samozapalenia, jeśli sposób ich składowania, przetwarzania lub innego wykorzystania może spowodować powstanie pożaru. Z kolei zgodnie z par. 7 ust. 2 rozporządzenia materiałów niebezpiecznych pożarowo nie przechowuje się w pomieszczeniach piwnicznych, na poddaszach i strychach, w obrębie klatek schodowych i korytarzy oraz w innych pomieszczeniach ogólnie dostępnych, jak również na tarasach, balkonach i loggiach. Tak więc ustawodawca w dość jednoznaczny sposób określa sytuacje, w których niedopuszczalne jest składowanie materiałów niebezpiecznych.
Skoro wiemy już, że przedsiębiorca naruszył zasady przechowywania materiałów, to ustalenia wymaga, czy takie działanie jest penalizowanie na płaszczyźnie karnej. Zgodnie z art. 82 par. 1 pkt 5 kodeksu wykroczeń (dalej k.w.) kto dokonuje czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, polegających na nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym gazu płynnego w butlach, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. Właśnie z taką sankcją musi liczyć się przedsiębiorca, która narusza regulacje dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
Warto również odnotować wyrok Sądu Rejonowego w Toruniu z 13 grudnia 2017 r. (sygn. akt XII W 2747/17). Przedmiotem analizy sądu była kwestia odpowiedzialności karnej za przechowywanie materiału niebezpiecznego w postaci gazu płynnego w butlach. Sąd uznał winę osoby i wymierzył jej karę 200 zł grzywny.
W podanym stanie faktycznym przedsiębiorca może ponosić odpowiedzialność karną poprzez wymierzenie mu sądowej grzywny. Będzie to tym bardziej prawdopodobne, że przedsiębiorca przechowuje dwa rodzaje materiałów niebezpiecznych – zarówno butle z gazem, jak i wyroby pirotechniczne. W każdym razie ocena zachowania przedsiębiorcy pozostaje w gestii sądu. W tym względzie sąd będzie kierował się dyrektywami wymiaru kary, o których mowa w art. 33 k.w. Zgodnie z par. 1 tego artykułu organ orzekający wymierza karę według swojego uznania w granicach przewidzianych przez ustawę za dane wykroczenie, oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu i biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do ukaranego. Wymierzając karę, sąd bierze pod uwagę w szczególności rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób działania, stosunek do pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.
Przedsiębiorca może więc ponieść odpowiedzialność wykroczeniową za stwierdzone naruszenia przepisów ochrony przeciwpożarowej. Na swoją obronę powinien wykazać okoliczności łagodzące, tj. usunięcie materiałów, niekaralność lub nieświadomość bezprawnego postępowania, które sąd może uwzględnić.
Podstawa prawna
Par. 2, par. 7 ust. 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719).
Art. 82 par. 1 pkt 5 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 618 ze zm.).