Wniosek - który został zamieszczony na stronie RPO - dotyczy dwóch przepisów z Kodeksu postępowania karnego odnoszących się do kosztów procesu. Zdaniem Rzecznika, istota wniosku dotyczy tzw. pominięcia ustawodawczego, ponieważ w zapisach tych nie uregulowano sytuacji zwrotu kosztów, gdy zostanie uwzględniona apelacja oskarżonego - nie w zakresie przesądzenia jego winy, ale w odniesieniu jedynie do wymierzonej mu kary i np. jej złagodzenia.
"W sytuacji takiej oskarżonemu powinien przysługiwać zwrot kosztów obrony z wyboru" - zaznaczył RPO. Jak dodał, obecnie taka osoba jest zawsze obciążona kosztami sądowymi, jeśli w wyniku postępowania odwoławczego wyrok skazujący nie zostanie uchylony lub zmieniony na uniewinniający albo umarzający postępowanie.
Zdaniem Rzecznika, z powodu obecnych regulacji "dochodzi więc do sytuacji, w której skazany, pomimo uwzględnienia jego środka odwoławczego w II instancji, zostaje co do zasady obciążony kosztami sądowymi za tę instancję oraz nie ma możliwości odzyskania kosztów obrony w tej instancji".
"Tymczasem możliwość zwrotu kosztów postępowania, w którym stanowisko danej strony zostało uznane za zasadne, w tym kosztów wyłożonych przez tę stronę, jest immanentnie połączona z prawem do sprawiedliwości. Nie można bowiem oczekiwać od jednostki ponoszenia kosztów tego, że sądownie była zmuszona do dochodzenia swojej racji" - podkreślił RPO w swym wniosku.
Według Rzecznika, obecne przepisy mogą w związku z tym "zniechęcać osoby skazane do odwoływania się od wymiaru kary z I instancji w obawie, że nawet w przypadku uwzględnienia ich apelacji, korzyść w postaci złagodzenia wyroku będzie nieproporcjonalnie niska w stosunku do kosztów, które w związku z tym musiałyby ponieść". "Konieczność wyłożenia kosztów obrony ze świadomością, że w żadnym przypadku nie będą one podlegały zwrotowi, może z kolei zniechęcać do zaangażowania obrońcy z wyboru i skłonić oskarżonego do rezygnacji z pomocy profesjonalnego prawnika" - dodał.
Dlatego - zdaniem RPO - art. 632 pkt 2 i art. 635 Kpk są niezgodne m.in. z konstytucyjnymi zasadami zaskarżalności orzeczeń, sprawiedliwego procesu i prawa do obrony.
Obecnie stanowiska w sprawie wniosku RPO będą musiały przygotować dla TK Sejm oraz Prokurator Generalny.