Skrócenie aplikacji prawniczej, mniej pytań w teście i szerszy katalog uprawnionych do wpisu na listy samorządów prawniczych, a także dopuszczenie świadczenia usług przez doradców prawnych - to idea ustawy o państwowym egzaminie prawniczym, który skierowano do rządu.

Projekt przedstawili w poniedziałek minister sprawiedliwości Andrzej Czuma i wiceminister Jacek Czaja. "Zmiany skończą z ksenofobią zawodów prawniczych i udostępnią go licznym młodym absolwentom prawa" - oświadczył Czuma.

Podkreśla on, że obecnie "potencjał wielu młodych prawników jest marnotrawiony" i że "twórcy ustawy wyszli z założenia, że ważniejszy jest interes społeczny, polegający na udostępnieniu społeczeństwu szerokiego zakresu fachowych porad prawnych, niż interes korporacji prawniczych".

Projekt zakłada, że aplikacja adwokacka, radcowska czy notarialna będzie skrócona do trzechlat, komisje egzaminacyjne (w większości składu państwowe) będą miały obowiązek publikacji wykazu tytułów aktów prawnych będących podstawą testu - nie później niż 90 dni przed terminem egzaminu); w teście będzie mniej pytań (zmniejszono ich liczbę z 250 do 150 i nie ma być wśród nich pytań z prawa finansowego, które bardzo często się zmienia); próg punktowy wystarczający do zdania egzaminu spadnie z 77 do 66 procent pozytywnych odpowiedzi.

Na listy adwokatów lub radców prawnych będą mogły się wpisać osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski oraz doktorzy nauk prawnych - z praktyką w zakresie świadczenia pomocy prawnej.

"Doradcy prawni nie będą nową korporacją"

Do zdawania egzaminu zawodowego bez aplikacji dopuszczeni mają zostać: asystenci prokuratorów, osoby wykonujące co najmniej od pięciu lat "czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego (chodzi np. o pracowników z ich kancelarii) lub zatrudnieni od co najmniej pięciu lat w urzędach publicznych, lub które świadczyły na ich rzecz "czynności wymagające wiedzy prawniczej" i "związane ze świadczeniem pomocy prawnej".

Osoby takie będą mogły zdawać egzamin prawniczy pierwszego stopnia, po którym będą mogły zostać doradcami prawnymi lub wybrać jedną z trzech aplikacji - adwokacką, radcowską lub notarialną.

"Doradcy prawni nie będą nową korporacją" - mówił wiceminister Czaja. Według niego te osoby - nieobjęte pieczą żadnego z samorządów zawodowych - będą musiały być ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej za ewentualne błędy, będą też zobowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej, a o resztę zadba rynek, na którym pozostaną najlepsi i najbardziej atrakcyjni finansowo.

Przeciwko utworzeniu grupy "doradców" najbardziej protestuje samorząd radców prawnych

Doradcy prawni mieliby móc udzielać porad, przygotowywać opinie prawne, a także reprezentować klientów przed sądami rejonowymi - z wyłączeniem spraw karnych i rodzinnych.

Przeciwko utworzeniu grupy "doradców" najbardziej protestuje samorząd radców prawnych - choćby ze względu na podobną nazwę, a zupełnie niepodobny zakres gwarancji nad wykonywaniem zawodu. Wiceminister Czaja powiedział PAP, że resort już niebawem przystąpi do realizacji projektu aktu prawnego łączącego samorząd adwokacki i radcowski w jeden wspólny.

Według Czumy konstytucyjny wymóg sprawowania przez samorządy zawodów zaufania publicznego pieczy nad wykonywaniem tego zawodu "w żaden sposób nie kłóci się z proponowanymi zmianami". Podkreślił, że projekt był bardzo szeroko konsultowany i wypowiedziało się o nim około 600 organizacji. "Dlatego nie przypuszczam, żeby był większy opór przy jego wdrażaniu" - dodał.