Jeżeli gmina nie chce uchwalić planu miejscowego przewidującego możliwość budowy instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii, inwestor może mieć trudności z uzyskaniem określenia warunków zabudowy.
Kompleksowe przygotowanie od strony administracyjno prawnej inwestycji, jaką jest budowa instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii jest przedsięwzięciem trudnym i czasochłonnym. Inwestor musi przebrnąć przez całą serię postępowań, aby móc rozpocząć produkcję energii elektrycznej.
Po wstępnym wyborze lokalizacji danego przedsięwzięcia, która immanentnie związana będzie z rodzajem odnawialnego źródła, z którego produkowana będzie energia elektryczna, należy zadbać, aby teren, na którym inwestycja ma być zlokalizowana, miał określony odpowiedni sposób zabudowy.

Plany miejscowe

Ustalenie sposobu zagospodarowania i zabudowy terenu może nastąpić alternatywnie w ramach trzech odrębnych postępowań administracyjnych, mających na celu odpowiednio: uchwalenie nowego lub zmianę istniejącego planu miejscowego, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy albo decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego.
W Polsce brak planów miejscowych jest raczej regułą niż wyjątkiem. Oznacza to, iż inwestor chcący realizować inwestycję w oparciu o zapisy planu miejscowego musi zwrócić się do gminy, aby ta przystąpiła do sporządzenia planu, co jest procedurą żmudną i czasochłonną. Podkreślenia wymaga również, iż gmina nie ma prawnego obowiązku uwzględnić takiego wniosku inwestora, w związku z czym sporządzenie planu miejscowego będzie zależeć wyłącznie od stanowiska władz gminy. Dodatkowo należy wskazać, iż w przypadku, gdy dany teren objęty jest już planem miejscowym, który nie przewiduje jednak budowy instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła, konieczna będzie zmiana planu miejscowego, co wymaga przeprowadzenia analogicznej procedury, jak przy uchwalaniu nowego planu.

Wydanie decyzji

W przypadku zamierzonej lokalizacji instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii na nieruchomościach, które nie są i nie będą objęte planem miejscowym, określenie warunków zabudowy może nastąpić wyłącznie w drodze decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Dla wydania decyzji o warunkach zabudowy ustawa wymaga jednak, aby co najmniej jedna działka sąsiadująca z działką, na której ma być zrealizowana inwestycja była zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy (tzw. zasada dobrego sąsiedztwa). Wypełnienie powyższej przesłanki w przypadku instalacji mającej produkować energię elektryczną z odnawialnego źródła energii zasadniczo nie będzie zatem możliwe, poza nielicznymi wyjątkami, gdy w sąsiedztwie jest już wybudowana inna podobna instalacja.
W tym miejscu należy wskazać, że zasada dobrego sąsiedztwa nie znajduje zastosowania w przypadku ubiegania się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla urządzeń infrastruktury technicznej. W praktyce zdarzają się zatem przypadki wydania decyzji o warunkach zabudowy dla instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii mimo braku podobnej zabudowy w sąsiedztwie, właśnie ze wskazaniem, iż instalacja ta stanowi urządzenie infrastruktury technicznej. Taka kwalifikacja instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii może budzić wątpliwości, bowiem jako urządzenia infrastruktury technicznej kwalifikuje się urządzenia przesyłowe lub urządzenia pełniące funkcje służebne do tychże urządzeń przesyłowych, jak techniczne stacje przekaźnikowe, transformatorowe, redukcyjno-pomiarowe, lub budynki przepompowni.
W związku z powyższym praktyczną alternatywę dla ustalenia w planie miejscowym warunków zabudowy mogłaby stanowić decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Uzyskanie takiej decyzji jest jednak możliwe wyłącznie dla przedsięwzięć stanowiących realizację celów publicznych w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami. Do takich celów ustawa zalicza np. budowę urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej lub budowę obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.



Katalog inwestycji

Niestety, brzmienie i systematyka obowiązujących przepisów wywołuje wiele wątpliwości, czy budowę przez prywatnego inwestora instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii można traktować jako inwestycję celu publicznego. W praktyce rzadko zdarza się uzyskać decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego dla instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii, bowiem urzędnicy wskazują, iż taka instalacja nie jest wyraźnie ujęta w katalogu inwestycji stanowiących realizację celu publicznego.
Podsumowując, stwierdzić należy, iż jeżeli gmina nie chce uchwalić planu miejscowego przewidującego możliwość budowy instalacji produkującej energię elektryczną z odnawialnego źródła energii, inwestor może mieć trudności z uzyskaniem określenia warunków zabudowy w sposób odpowiadający jego zamierzeniom. Wobec tego ustawodawca winien jak najszybciej rozszerzyć katalog inwestycji uznawanych za cele publiczne poprzez wyraźne zakwalifikowanie inwestycji w energię odnawialną jako inwestycji stanowiących realizację celu publicznego. Niezrozumiałe jest bowiem, iż wobec wyraźnego uznania za cel publiczny budowy lotnisk, składowisk śmieci, budowy i utrzymywania pomieszczeń dla urzędów organów władzy, a nawet wydobywania i składowania węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową (art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami) do katalogu inwestycji celu publicznego nie zostały dodane elektrownie wiatrowe lub słoneczne, biogazownie, lub inne inwestycje związane z produkcją energii ze źródeł odnawialnych.
Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna