Ostateczne wejście w życie noweli ustawy o IPN uchylającej artykuł 55a spowoduje, że rozpatrywanie konstytucyjności tego przepisu przez Trybunał Konstytucyjny będzie bezprzedmiotowe – uważa konstytucjonalistka prof. Anna Łabno z Uniwersytetu Śląskiego.

Prof. Łabno podkreśliła jednak, że wniosek prezydenta do TK dotyczy także innego artykułu znowelizowanej w styczniu ustawy o IPN, który nie został zmieniony, „a zatem pozostaje przedmiotem wniosku i jako taki jest aktualny”.

Sejm przyjął w środę zmiany w ustawie o IPN, które uchylają art. 55a, mówiący o karze grzywny lub 3 lat więzienia za przypisywanie polskiemu narodowi lub państwu odpowiedzialności m.in. za zbrodnie III Rzeszy Niemieckiej. Nowelę bez poprawek przyjął także Senat, a prezydent Andrzej Duda ją podpisał.

Uchwalona w styczniu nowelizacja ustawy o IPN - zawierająca m.in. artykuł 55a - została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę w lutym. Jednocześnie prezydent – w trybie kontroli następczej - skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją art. 55a, a także artykułu 1 tej nowelizacji.

Jak tłumaczy prof. Łabno, w sytuacji, gdy artykuł 55a będzie ostatecznie uchylony, kontrola jego konstytucyjności stanie się bezprzedmiotowa, bo przepis nie będzie istniał. „Wtedy mają zastosowanie przepisy o umorzeniu wniosku prezydenta. W tej części staje się on bezprzedmiotowy” – powiedziała konstytucjonalistka.

Prof. Łabno podkreśliła, że wniosek prezydenta do TK dotyczy także innego artykułu ustawy o IPN. Chodzi o zbadanie zgodności z Konstytucją znowelizowanego artykułu pierwszego ustawy.

Artykuł ten mówi m.in., że ustawa reguluje zasady postępowania z dokumentami różnych organów bezpieczeństwa dotyczącymi popełnionych na osobach narodowości polskiej lub obywatelach polskich innych narodowości zbrodni nazistowskich, komunistycznych a także zbrodni ukraińskich nacjonalistów i członków ukraińskich formacji kolaborujących z Trzecią Rzeszą Niemiecką.

Wniosek prezydenta do TK dotyczy art. l w części obejmującej wyrazy "ukraińskich nacjonalistów" oraz art. 2a w części obejmującej wyrazy "ukraińskich nacjonalistów" oraz wyrazy "i Małopolski Wschodniej". Jak czytamy we wniosku, oceny Trybunału Konstytucyjnego wymaga „odwołanie się przez ustawodawcę do niedookreślonego pojęcia +ukraińskich nacjonalistów+ ze względu na to, że skutkiem wprowadzonej zmiany jest możliwość prowadzenia postępowań karnych przeciwko osobom zaprzeczającym sprawstwu tych zbrodni i w konsekwencji poniesienie przez nie odpowiedzialności karnej”.

Prof. Łabno podkreśliła, że artykuł pierwszy ustawy o IPN nie został zmieniony w nowelizacji uchwalonej w środę i pozostaje nadal przedmiotem wniosku prezydenta do TK. „Ta kwestia pozostaje jak najbardziej aktualna i Trybunał Konstytucyjny najpewniej w określonym czasie podejmie swoje działania” – dodała konstytucjonalistka.