W jedenastej części komentarza omawiamy środki egzekucyjne najbardziej dolegliwe dla zobowiązanego. Egzekucja z rzeczy polega na zajęciu przedmiotów, które służą w życiu codziennym i często mają duże znaczenie dla danej osoby.

Podnoszą standard życia, bo najczęściej są to przedmioty o dużej wartości. Klasycznym przykładem jest samochód. Ponadto egzekucja z ruchomości wywołuje zazwyczaj dalej idące uszczuplenie majątku zobowiązanego niż egzekucja należności pieniężnych. Wynika to z jej specyfiki, bo w przeciwieństwie do egzekucji z wynagrodzenia za pracę czy z rachunku bankowego nie prowadzi bezpośrednio do uzyskania pieniędzy. Realna wartość składników majątku zobowiązanego poddanych egzekucji w tym trybie często przewyższa kwotę wyegzekwowanej z nich należności. Dlatego w praktyce najczęściej nie dochodzi do sprzedaży zajętych rzeczy, czyli drugiego etapu egzekucji, ponieważ zobowiązany po dokonaniu zajęcia sam reguluje wymaganą należność.

KOMENTARZ: Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (cz. 11)>>

Pierwszy etap egzekucji z ruchomości polega na ich zajęciu. Dokonuje go poborca skarbowy. Przy czym zajęciu podlegają ruchomości zobowiązanego znajdujące się zarówno w jego władaniu, jak i innej osoby, jeżeli nie zostały wyłączone spod egzekucji lub od niej zwolnione. Czynność ta następuje przez wpisanie rzeczy do protokołu zajęcia i jego podpisanie przez poborcę skarbowego. Dokument podpisują także zobowiązany lub świadkowie. Poborca zamieszcza w protokole opis każdej zajętej ruchomości według cech jej właściwych (w sposób pozwalający odróżnić daną rzecz od innej), a także oznacza jej wartość szacunkową, o ile przepisy nie nakazują ustalenia jej przez biegłego. Na każdym przedmiocie umieszcza się w sposób widoczny znak wskazujący, że ruchomość została zajęta (jest to wyłącznie czynność techniczna). Jeżeli zobowiązany nie wpłaci egzekwowanej należności, to następuje sprzedaż rzeczy. W zasadzie nie może ona nastąpić wcześniej niż siódmego dnia od daty zajęcia.
Ustawa przewiduje różne tryby sprzedaży zajętych ruchomości. Wyraźnie określa przy tym kolejność, w jakiej organ powinien stosować poszczególne metody sprzedaży – od zapewniających możliwość uzyskania największej kwoty pieniężnej do najmniej opłacalnych.
W komentarzu omawiamy dodatkowo w tym miejscu art. 107e ustawy, który wejdzie w życie dopiero 1 stycznia 2018 r. Przewiduje on nową metodę sprzedaży rzeczy, czyli licytację elektroniczną. Sprzedaż w tej formie ma być dokonywana za pomocą odpowiedniego systemu teleinformatycznego. Przygotowanie i przeprowadzenie licytacji elektronicznej wymagać będzie mniejszego nakładu pracy i materiałów niż tradycyjna licytacja. A zaoszczędzone w ten sposób środki finansowe pokryją zapewne koszty ewentualnego wyboru podmiotu prowadzącego system teleinformatyczny.
W końcowej części komentarza omawiamy egzekucję z nieruchomości. Składa się ona z następujących etapów: zajęcia, opisu i oszacowania wartości nieruchomości, sprzedaży w drodze licytacji publicznej, przybicia oraz przyznania własności. Jeżeli gmina lub inny uprawniony podmiot skorzysta w tej sytuacji z prawa pierwokupu, to na tę egzekucję składają się: zajęcie nieruchomości, opis i oszacowanie wartości nieruchomości oraz przyznanie własności.
Kolejna część komentarza ukaże się 18 października
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – baza publikacji
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), chodzi o program 500+
● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960)
Poprzednie części komentarza do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ukazały się:
cz. 1 – 23 listopada 2016 r. (nr 226)
cz. 2 – 21 grudnia 2016 r. (nr 246)
cz. 3 – 18 stycznia 2017 r. (nr 12)
cz. 4 – 15 lutego 2017 r. (nr 32)
cz. 5 – 22 marca 2017 r. (nr 57)
cz. 6 – 19 kwietnia 2017 r. (nr 76)
cz. 7 – 24 maja 2017 r. (nr 99)
cz. 8 – 21 czerwca 2017 r. (nr 118)
cz. 9 – 19 lipca 2017 r. (nr 138)
cz. 10 – 16 sierpnia 2017 (nr 157)
Wykaz skrótów
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.)
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257)
p.p. – ustawa z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1481)
p.r.d. – ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1260 ze zm.)
p.z.p. – ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2164 ze zm.)
r.r.s.p. – rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 265 ze zm.)
r.s.s.p.o. – rozporządzenie ministra finansów z 29 maja 2014 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzenia opisu i oszacowania wartości nieruchomości (Dz.U. z 2014 r. poz. 742)
r.s.t.p.p.s. – rozporządzenie ministra finansów z 30 kwietnia 2002 r. w sprawie szczególnego trybu postępowania przy przechowywaniu i sprzedaży zajętych broni, amunicji, materiałów wybuchowych i innych przedmiotów, na których posiadanie jest wymagane zezwolenie (Dz.U. nr 50, poz. 453)
r.t.p.s.z.r. – rozporządzenie ministra finansów z 20 maja 2014 r. w sprawie trybu postępowania przy sprzedaży zajętych ruchomości ulegających szybkiemu zepsuciu oraz przechowywaniu i sprzedaży niektórych ruchomości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1023)
u.g.n. – ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2126 ze zm.)
u.k.w.h. – ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1007 ze zm.)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.)
u.p.z.p. – ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1073)
u.w.p. – ustawa z 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1289 ze zm.)