Prowadzę egzekucję wobec kontrahenta (zwrot pożyczki), ale nieruchomość jest we wspólności majątkowej małżeńskiej. Nakaz zapłaty jest tylko przeciwko kontrahentowi i muszę uzyskać klauzulę wykonalności również przeciwko jego małżonce.
Niestety nie dysponuję jej zgodą na pożyczkę, choć mam ogólne oświadczenie, że chce spłacić różne długi, jednak bez wskazania konkretów. Złożyłem wniosek do sądu o klauzulę przeciwko małżonce. Kiedyś nie było z tym problemu, ale nie wiem, jak jest obecnie.
Kluczowe w sprawie jest to, kiedy powstało roszczenie. Jeśli miało to miejsce po 20 stycznia 2005 r., to do uzyskania klauzuli na małżonkę dłużnika (kontrahenta) niezbędna jest jej wyraźna zgoda na zaciągnięcie zobowiązania przez męża. Nie będzie takiego wymogu, gdy powstało przed tą datą.
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 787 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi (z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową), jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za jego zgodą. Zatem nasz czytelnik, który chce uzyskać wspomnianą klauzulę przeciwko małżonce dłużnika, musi wykazać stosownym dokumentem, że wyraziła zgodę na umowę pożyczki.
Co istotne, brzmienie tego przepisu wynika z jego zmiany dokonanej na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. W poprzednim brzmieniu art. 787 k.p.c. nie wymagał bowiem od wierzyciela przedłożenia dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Słusznie więc czytelnik zauważa, że wobec niektórych wierzytelności (powstałych przed zmianą przepisów) uzyskanie klauzuli na małżonka dłużnika było prostsze.
Jak trafnie przyjął Sąd Rejonowy w Świebodzinie w postanowieniu z 10 czerwca 2016 r. (sygn. akt I Co 442/16), o tym, który przepis ma zastosowanie w sprawie, rozstrzyga norma intertemporalna zawarta w art. 5 cytowanej ustawy. Zgodnie z art. 5 ust. 6, jeżeli roszczenie powstało przed dniem wejścia jej w życie, czyli przed 20 stycznia 2005 r., egzekucję prowadzi się według przepisów dotychczasowych. Jednak z listu czytelnika wynika, że roszczenie powstało po wejściu w życie nowego art. 787 k.p.c., więc będzie miał zastosowanie ten przepis po nowelizacji. W zbliżonym stanie faktyczno-prawnym sąd w Świebodzinie przyjął, że: „Zdarzeniem, z którego wierzyciel wywodził swoje żądanie (...), była umowa kredytu z 17 września 2007 r. (...), czynność ta została dokonana po wejściu w życie znowelizowanych przepisów kodeksu postępowania cywilnego, a zatem wierzyciel powinien uzyskać aprobatę współmałżonka na dokonanie tej czynności, która winna dla potrzeb uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika być przez wierzyciela wykazana dokumentem urzędowym lub prywatnym”. Z kolei w konkluzji zaakcentował, że wierzyciel nie przedłożył takiego dokumentu, nie było też zgody małżonki dłużnika wyrażonej na umowie kredytu.
Na koniec warto dodać, że ogólne oświadczenie małżonki dłużnika, iż chce spłacić dług, jest niewystarczające. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że musi być ono skonkretyzowane. Przykładowo, Sąd Okręgowy w Rzeszowie w postanowieniu z 31 lipca 2015 r. (sygn. akt VI Gz 205/14) podkreślił, że wierzyciel powinien zadbać o złożenie przez współmałżonkę dłużnika wyraźnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na zaciągnięcie przez niego zobowiązania określonej treści.
Podstawa prawna
Art. 787 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
Art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 6 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 162, poz. 1691).
