Proponowana reforma funkcjonowania Krajowej Rady Sądownictwa jest niezgodna z konstytucją. Twierdzi tak samorząd radców prawnych.
Zastrzeżenia budzi przede wszystkim projektowany art. 5 nowelizacji. Zgodnie z nim wygaszone zostaną mandaty 15 członków KRS wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych na podstawie dotychczasowych przepisów. Stanie się to po upływie 90 dni od dnia wejście w życie nowej ustawy. Taka regulacja w ocenie radców jest wprost niezgodna z art. 187 ust. 3 ustawy zasadniczej, który stanowi, że kadencja wybranych członków KRS trwa cztery lata.
„Okres kadencji wybranych członków rady zagwarantowany został wprost we wskazanym przepisie ustawy zasadniczej i jakąkolwiek jego modyfikację, regulacją rangi ustawy zwykłej (jak to ma miejsce w przypadku projektowej ustawy) uznać należy za niekonstytucyjną, co wynika z przyjętej w ustawie zasadniczej hierarchii źródeł prawa” – czytamy w stanowisku radców. Innymi słowy, nie można ustawą zwykłą skrócić wielu członkom konstytucyjnie umocowanego organu kadencji.
Zastrzeżenia radców budzi też nadmierne uprzywilejowanie pozycji marszałka Sejmu. Zgodnie z projektowanym art. 12 ustawy o KRS to właśnie on, jednoosobowo, będzie dokonywał selekcji kandydatów, nad których wyborem dopiero następnie będzie pracował Sejm. Można sobie więc wyobrazić sytuację, w której marszałek będzie przedstawiał parlamentarzystom wyłącznie tylu kandydatów, ile w danej chwili będzie wakujących miejsc w radzie.
– Marszałek Sejmu zyskuje niczym nieograniczony, pozbawiony kontroli demokratycznymi instrumentami, wpływ na obsadę stanowisk w KRS. Takie uprzywilejowanie jego pozycji w sprawach niedotyczących prac izby narusza konstytucyjną zasadę równowagi i odrębności władz – komentuje radca prawny Maciej Bobrowicz, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. I dodaje, że ma nadzieję, iż niekonstytucyjne zmiany zaproponowane przez polityków nigdy nie staną się obowiązującym w Polsce prawem.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach