Zdarza się, że z powodu problemów ekonomicznych w różnych krajach unijnych nasze firmy mają kłopoty z uzyskaniem od tamtejszych kontrahentów płatności za dostarczone towary czy wykonane usługi. Jak nasi przedsiębiorcy mogą odzyskać należne pieniądze? Odpowiada Michał Tomasiak, Kancelaria Prawnicza Rachelski i Wspólnicy.
Pomocny może się okazać europejski tytuł egzekucyjny. Aby wejść w jego posiadanie, trzeba uzyskać w polskim sądzie np. orzeczenie o konieczności zapłaty należności przez kontrahenta z innego kraju unijnego.
Następnie nasz przedsiębiorca musi wystąpić o wydanie wobec takiego orzeczenia zaświadczenia, że stanowi ono europejski tytuł egzekucyjny.
Cała związana z tym procedura realizowana jest przez sąd państwa członkowskiego, z którego pochodzi orzeczenie, czyli w tym przypadku przez sąd w Polsce.
Potem należy dostarczyć taki europejski tytuł organowi zajmującemu się egzekucją w państwie dłużnika, a ten podejmie już działania mające na celu odzyskanie długu. Europejski tytuł egzekucyjny jest bowiem uznawany i wykonywany we wszystkich państwach unijnych.
Przy czym w niektórych państwach europejskich (również w Polsce) dodatkowo konieczne jest zaopatrzenie europejskiego tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności.
Jakich konkretnie roszczeń może dotyczyć europejski tytuł egzekucyjny?
Mogą nim być opatrzone orzeczenia, ugody sądowe lub inne dokumenty urzędowe, które dotyczą bezspornego roszczenia pieniężnego w sprawie handlowej lub cywilnej. Tytuł ten nie jest więc stosowany w sprawach podatkowych, ubezpieczeń społecznych czy administracyjnych, czyli generalnie w tych, w których stronami nie są podmioty prywatne.
Aby orzeczenie, ugoda sądowa lub inny dokument urzędowy mogły uzyskać status europejskiego tytułu egzekucyjnego, trzeba spełnić minimalne standardy proceduralne (określone w rozporządzeniu (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 kwietnia 2004 r.).
Dotyczą one przede wszystkim doręczeń i należytego informowania dłużnika co do roszczenia i wymagań procesowych, jakie muszą być spełnione, aby zakwestionować to roszczenie.
Standardy nakazują też, aby orzeczenie, ugoda sądowa lub inny dokument urzędowy posiadały atrybut wykonalności w państwie wydania europejskiego tytułu – czyli aby na ich podstawie można było wszcząć natychmiastową egzekucję – w tym przypadku w Polsce.
Jakim zatem orzeczeniom sądowym może zostać nadany status europejskiego tytułu egzekucyjnego?
Oprócz prawomocnych orzeczeń sądowych są to również orzeczenia nieprawomocne, lecz zaopatrzone w rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu (np. wyrok zaoczny, wyrok z uznania, ugoda zawarta przed sądem lub przez sąd zatwierdzona).
Europejskim tytułem egzekucyjnym mogą też być opatrzone np. nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym wydane na podstawie weksla, czeku, warrantu czy orzeczenie sądu drugiej instancji.
Chodzi więc o sprawy prawomocnie osądzone lub takie orzeczenia, które zostały wydane na podstawie okoliczności uznanych przez przepisy prawa za przekonujące na tyle, aby na ich podstawie nadać orzeczeniu sądowemu natychmiastową wykonalność.
Jeżeli zaś chodzi o dokumenty urzędowe natychmiast wykonalne, to w praktyce należą do nich akty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji.