Za zobowiązania powstałe przed wprowadzeniem rozdzielności majątkowej małżonkowie odpowiadają solidarnie - mówi Renata Greszta, członek Krajowej Rady Notarialnej.
Małżonkowie pozostający we wspólności ustawowej muszą się liczyć z tym, że wierzyciele małżonka, który prowadzi firmę, będą mogli zaspokoić się z majątku wspólnego. Czy można doprowadzić do tego, aby majątek wspólny stał się wyłączną własnością drugiego małżonka?
Zasadą jest, że z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje ustrój wspólności ustawowej. Małżonkowie mogą jednak przed zawarciem związku sporządzić umowę, mocą której po ślubie obowiązywać ich będzie rozdzielność majątkowa. Umowę o ustanowieniu rozdzielności mogą też zawrzeć już po zawarciu małżeństwa. Wtedy z datą jej zawarcia, bądź inną przyszłą wskazaną w tej umowie, małżonków obowiązywać będzie rozdzielność majątkowa, a majątek dotychczas objęty wspólnością stanie się przedmiotem ich współwłasności. Dopiero wtedy małżonkowie mogą dokonać jego podziału. Tym samym majątek taki może nabyć małżonek nieprowadzący działalności gospodarczej.
Jak w tej sytuacji wygląda ochrona interesów rodziny?
Bez wątpienia interesy te chronione będą, gdy zobowiązania powstaną dopiero po zawarciu umowy wprowadzającej ustrój rozdzielności i po ewentualnym podziale majątku. Ale za wszelkie zobowiązania w związku z działalnością gospodarczą, powstałe przed wprowadzeniem rozdzielności, małżonkowie nadal odpowiadają solidarnie.
Należy również podkreślić, że jeżeli na skutek dokonanego podziału majątku wspólnego małżonek wyzbędzie się swojej części majątku, to w stosunku do zobowiązań powstałych przed tym podziałem wierzyciel będzie mógł wystąpić do sądu z tzw. skargą pauliańską. Na jej podstawie wierzyciel może żądać uznania podziału majątku za bezskuteczny, jeżeli wykaże, że przekazanie majątku drugiemu z małżonków mogło mieć na celu pokrzywdzenie jego interesów. Ze względu na istniejące domniemanie ustroju wspólności ustawowej, o zawarciu umowy wprowadzającej rozdzielność należy informować wierzyciela.
Od czego zatem zależy zakres odpowiedzialności za długi małżonka?
Jeśli małżonków obowiązuje ustrój wspólności ustawowej, to na zaciągnięcie zobowiązania przez jednego z nich wymagana jest zgoda drugiego. Wówczas wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z majątku osobistego dłużnika oraz majątku wspólnego małżonków. Może ona zostać wyłączona, tylko jeśli brak zgody drugiego małżonka zostanie udowodniony. Natomiast jeśli małżonków obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej, za zobowiązania powstałe w czasie jej obowiązywania odpowiada ten małżonek, który je zaciągnął.
Czy wierzyciel musi wiedzieć o wyrażonej zgodzie?
Powinien wiedzieć. W interesie wierzyciela jest uzyskanie pełnej informacji na temat ustroju majątkowego przedsiębiorcy, gdyż od tego zależy zakres jego odpowiedzialności. Przy podpisaniu umowy wierzyciel ma prawo żądać okazania zgody drugiego małżonka na jej zawarcie bądź umowy majątkowej małżeńskiej, jeśli taka została sporządzona.
W sobotę 26 listopada, w ramach organizowanych już po raz kolejny dni otwartych notariatu, rejenci w całym kraju będą udzielali darmowych porad prawnych na temat majątku rodziny i jego bezpieczeństwa.