Czy cudzoziemcy z Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz ze Szwajcarii mają prawo nabyć bez zezwolenia ministra spraw wewnętrznych nieruchomość rolną? A jak to jest z możliwością kupna udziałów lub akcji w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnej?
Zgodnie z ustawą z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 167, poz. 1758 z późn. zm.), cudzoziemcy z krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Konfederacji Szwajcarskiej nie mogą nabywać bez zezwolenia ministra spraw wewnętrznych nieruchomości rolnych oraz leśnych.
Okres przejściowy na nabywanie takich nieruchomości za zezwoleniem obowiązuje bowiem do 1 maja 2016 r. Warto wskazać, iż przez pojęcie cudzoziemca przepisy ustawy rozumieją zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, przykładowo spółki osobowe.
Za cudzoziemca uważany jest również podmiot z siedzibą na terytorium Polski kontrolowany pośrednio lub bezpośrednio przez cudzoziemców.
Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że wspomniana ustawa co prawda ustanawia wyraźnie nakaz uprzedniego uzyskania zezwolenia na zakup nieruchomości rolnej lub leśnej, jednak dotyczy on jedynie ich nabywania w sposób bezpośredni. Ustawowy nakaz stosuje się zatem do nabycia prawa własności nad nieruchomością przez cudzoziemca.
Spod wspomnianego nakazu wyłączone są natomiast przypadki nabywania przez cudzoziemców udziałów lub akcji w spółkach krajowych będących właścicielami nieruchomości rolnych lub leśnych. Wynika to z faktu, iż nabycie udziałów lub akcji w podmiocie krajowym nie oznacza zmiany właściciela nieruchomości, którym w dalszym ciągu pozostaje podmiot krajowy.
Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to skuteczna droga to nabycia przez cudzoziemców kontroli nad podmiotem będącym właścicielem nieruchomości rolnych. W ten sposób możliwe jest obejście restrykcji uzyskania zezwolenia na bezpośrednie nabywanie własności nieruchomości rolnych i leśnych.