Czy spółka jawna powstała z przekształcenia się spółki cywilnej może stać się właścicielem nieruchomości, które stanowiły przedtem własność wspólników spółki cywilnej, bez dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych?
Anna Bajerska radca prawny, partner, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna
Tak. Kodeks spółek handlowych (k.s.h.) przewiduje w art. 26 par. 4 szczególny sposób przekształcenia spółki cywilnej w jawną. Wspólnicy, decydując się na zmianę sposobu prowadzenia działalności gospodarczej w sposób opisany w tym artykule, powinni dostosować umowę spółki cywilnej do przepisów o umowie spółki jawnej oraz zgłosić do sądu rejestrowego fakt przekształcenia.
W konsekwencji spółka cywilna w ramach tego samego stosunku prawnego staje się spółką jawną, gdyż k.s.h. mówi jedynie o „dostosowaniu” dotychczasowej umowy spółki cywilnej do wymagań umowy spółki jawnej.
Po spełnieniu tych warunków i z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców spółka cywilna staje się jawną i przysługują jej wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników (art. 26 par. 5 k.s.h.). Wynika z tego, że spółka jawna kontynuuje prawa i obowiązki spółki cywilnej. Jest to dalej ten sam podmiot, tylko występujący w obrocie w nowej postaci organizacyjno-prawnej.
W ten sposób utworzona spółka jawna staje się właścicielem w szczególności ruchomości i nieruchomości będących własnością wspólników tej spółki cywilnej (wspólność łączna), bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych. Orzeczenie sądowe o konstytutywnym wpisie do rejestru spółki jawnej sprawia, że majątek należący do wspólników spółki cywilnej staje się majątkiem spółki jawnej.
W konsekwencji zmiana właściciela nieruchomości następuje w wyniku zachowania formy sądowej, jaką jest orzeczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorców spółki jawnej (wyroki SN: z 23 listopada 2007 r., sygn. IV CSK 281/07 oraz z 7 maja 2009 r., sygn. IV CSK 14/09).
Należy zatem stwierdzić, iż mamy w tej sytuacji do czynienia z jednym z wyjątków, kiedy własność nieruchomości przechodzi bez zachowania formy aktu notarialnego.