Wspólnikowi przysługuje prawo kontrolowania tego, co się dzieje w spółce. Ma on bowiem interes w tym, aby spółka, której udziały mu przysługują, funkcjonowała jak najlepiej. W jaki sposób wspólnik może w praktyce korzystać z tego uprawnienia?
Anna Bajerska radca prawny, partner, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna
Uprawnienie wspólnika do kontroli spółki może być realizowane poprzez przeglądanie jej ksiąg oraz innych dokumentów. Co więcej, każdy ze wspólników może również sporządzać na własne potrzeby bilans, a także żądać od zarządu spółki wyjaśnień.
Zarząd ma z kolei obowiązek uczynić zadość oczekiwaniom wspólników. Oznacza to, że wspólnikowi należy zapewnić dostęp do wszelkiej dokumentacji spółki, w tym także do dokumentów finansowych. Wspólnik ma również prawo do uzyskania od zarządu odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące spółki.
Ustawodawca nie ograniczył bowiem zakresu danych, których udostępnienia ma prawo domagać się każdy ze wspólników.
W pewnych wyjątkowych sytuacjach wspólnik może jednak spotkać się z odmową spełnienia swych oczekiwań. Może się tak zdarzyć wówczas, gdy z okoliczności wynika, że wspólnik może wykorzystać uzyskane informacje w takich celach, które mogą doprowadzić do wyrządzenia spółce znacznej szkody.
Powody odmowy muszą być więc uzasadnione ważnymi przyczynami. Nie jest wystarczające powołanie się na to, że dane o spółce mogą zostać wykorzystane w celach sprzecznych z jej interesem. Chodzi bowiem o takie ich wykorzystanie, które doprowadziłoby do wyrządzenia spółce istotnej szkody.
Nie jest przy tym wystarczające samo powołanie się na okoliczności uzasadniające odmowę skorzystania przez wspólnika z prawa kontroli. Odmawiając, zarząd musi bowiem wykazać, że skorzystanie przez wspólnika z żądanych informacji prowadziłoby do powstania szkody po stronie spółki.
W razie odmowy dostępu do dokumentów i informacji o spółce, wspólnik ma prawo domagać się rozstrzygnięcia tej kwestii w drodze uchwały wspólników, a także we właściwym terminie wystąpić z wnioskiem do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu spółki do działań zgodnych z jego oczekiwaniami.