W jaki sposób wspólnik spółki jawnej może opuścić tę spółkę bez konieczności jej rozwiązywania?
Spółka jawna jest spółką osobową, nieposiadającą kapitału zakładowego. Dlatego w jej przypadku wspólnik nie posiada udziałów lub akcji w kapitale zakładowym, które mógłby sprzedać, lecz przysługują mu prawa i obowiązki określone w umowie spółki i przepisach kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Prawa te i obowiązki definiują zasady członkostwa w spółce jawnej i czasami określane są jako udział spółkowy (nie jest to termin kodeksowy) i mogą być przedmiotem obrotu.
Wspólnik zamierzający „wyjść” ze spółki jawnej może rozważyć zatem przeniesienie swoich praw i obowiązków na zainteresowanego nabywcę w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Będzie to transakcja podobna do sprzedaży np. udziałów w spółce z o.o. Aby jednak mogło dojść do takiego przeniesienia, umowa spółki jawnej musi dopuszczać taką możliwość (art. 10 par. 1 k.s.h.), a także w zależności od treści umowy spółki może być wymagana zgoda wszystkich pozostałych wspólników (art. 10 par. 2 k.s.h.). W wyniku zawarcia umowy zbycia udziału spółkowego (czyli ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej), w miejsce dotychczasowego wspólnika wstępuje do spółki nowy wspólnik, przy czym nie jest konieczne – poza zawarciem wspomnianej umowy – dokonywanie przez nowego wspólnika jakichś dodatkowych czynności prawnych (np. złożenie oświadczenia o przystąpieniu do spółki). Ze względów praktycznych umowa powinna być zawarta na piśmie. Nie ma jednak obowiązku zawierania jej w kwalifikowanej formie – nie trzeba zatem poświadczać notarialnie podpisów stron lub zawierać jej w formie aktu notarialnego.
Dotychczasowy wspólnik pozostanie solidarnie odpowiedzialny wraz z nowym wspólnikiem za swoje zobowiązania związane ze spółką, jak i za zobowiązania spółki (art. 10 par. 3 k.s.h.). Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby w umowie zbycia udziału spółkowego jego nabywca (nowy wspólnik) zobowiązał się wobec ustępującego wspólnika, że zwolni go z takich zobowiązań, zgodnie z art. 392 kodeksu cywilnego.