Do zniesienia współwłasności nieruchomości konieczna jest umowa współwłaścicieli albo orzeczenie sądu. Sąd może nakazać: podział nieruchomości, przekazanie jej współwłaścicielowi lub jej sprzedaż i podział uzyskanych pieniędzy.
Własność tej samej rzeczy np. samochodu, działki budowlanej może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze współwłasnością. Może być to albo współwłasność w częściach ułamkowych, albo współwłasność łączna. Do powstania współwłasności ułamkowej może dojść na skutek różnych sytuacji, np. w wyniku jej wspólnego zakupu przez co najmniej dwie osoby, ustania wspólności majątkowej między małżonkami po rozwodzie czy dziedziczenia. Przepisy o współwłasności stosuje się także do majątku wspólnie zgromadzonego przez konkubentów.
Zgodnie z kodeksem cywilnym każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności, a prawo to nie ulega przedawnieniu. Oznacza to, że z uprawnieniem tym można wystąpić w każdym czasie i w każdych okolicznościach. Ponadto współwłaściciel nie może skutecznie zrzec się prawa do żądania zniesienia tego prawa. Każdy ze współwłaścicieli może zatem żądać zniesienia współwłasności. Wyjątkiem od tej zasady jest wyłączenie uprawnienia do zniesienia współwłasności przez czynność prawną. Wyłączenie to nie może jednak trwać dłużej niż pięć lat. Jednak w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze pięć lat. Przedłużenie to może być ponowione.

Umowne zniesienie

W praktyce współwłaściciele dążą do zniesienia współwłasności, gdy zgodne korzystanie z rzeczy jest niemożliwe. Może ono nastąpić poprzez umowę współwłaścicieli lub orzeczenie sądu. Umowne zniesienie współwłasności dopuszczalne jest wyłącznie, gdy wszyscy współwłaściciele są zgodni co do konieczności i sposobu jej zniesienia. Najczęściej następuje ono poprzez podział nieruchomości bądź przyznania rzeczy do korzystania jednej osobie. Do ważności umownego zniesienia współwłasności nieruchomości konieczne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. W tym przypadku czynność ta nie można naruszyć ustawowych zakazów podziału nieruchomości.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Kiedy i jak można znieść współwłasność nieruchomości.
W pełnej wersji artykułu znajdziesz m.in. Wzór wniosku o zniesienie współwłasności nieruchomości.