Aby pismo procesowe odniosło skutek prawny, musi być doręczone z zachowaniem warunków formalnych. Wnoszone do sądu pismo procesowe powinno zostać prawidłowo opłacone.

Czy zawsze doręczyć pismo adresatowi

Adresowane do mnie pismo sądowe zostało doręczone mojej teściowej, która wspólnie ze mną mieszka. Pracownica sądu tłumaczyła mi, że zostało doręczone w sposób właściwy. W jaki sposób doręczane są pisma sądowe? Czy zawsze muszą trafić od razu bezpośrednio do rąk adresata?
Nie
Nie wszystkie pisma sądowe muszą zostać doręczone bezpośrednio adresatowi. Oprócz tzw. doręczenia właściwego, czyli bezpośrednio do rąk adresata, sądy stosują również tzw. doręczenie zastępcze, które opiera się na domniemaniu, że nie doręczone bezpośrednio do rąk adresata pismo sądowe trafiło jednak do niego. Aby jednak doręczenie zastępcze było skuteczne, muszą zostać spełnione wymogi określone w art. 138 i 139 kodeksu postępowania cywilnego. Na przykład pismo musi zostać doręczone tylko dorosłemu domownikowi wówczas, gdy doręczający nie zastał adresata w mieszkaniu. Natomiast w razie niemożności doręczenia adresatowi pisma wysłanego pocztą, powinno zostać złożone w placówce pocztowej operatora publicznego.
Pisma sądowe mogą być dokonywane na przykład przez pocztę, komornika, woźnych sądowych. W ten sposób doręcza się również stronom odpisy pism procesowych składane do sądu.
Podstawa prawna
• Art. 131, 138, 139 i 140 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy można doręczyć pismo sądowe do skrytki

Przed sądem toczy się przeciwko mnie proces o alimenty. Nie chciałbym, aby moja najbliższa rodzina dowiedziała się o tym. Czy zamiast podawać sądowi adres do doręczeń pism sądowych, mogę wskazać adres skrytki pocztowej.
Tak
Strona ma prawo domagać się, aby pismo sądowe zostało doręczone zamiast na adres jej mieszkania, na wskazany przez nią adres skrzynki pocztowej. W tym celu powinna złożyć w sądzie stosowny wniosek. Gdyby tego nie zrobiła, to wówczas doręczeń dokonuje się w mieszkaniu, miejscu pracy lub tam, gdzie się zastanie adresata.
Doręczenie w miejscu pracy ma miejsce wówczas, gdy wystąpiły trudności z dokonaniem tego w miejscu zamieszkania. Zdaniem Sądu Najwyższego w miejscu pracy doręcza się stronie pismo do jej rąk. Gdyby zaś odebrał je zakład pracy nawet za pokwitowaniem, nie oznacza to wcale, że doręczenie było skuteczne. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 1 lutego 1973 r. w sprawie sygn. akt I CZ 72/72, opublikowanym w OSNCP nr 7-8 z 1973 r., poz. 121.
Miejsce doręczenia w mieszkaniu, w zakładzie pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie, dotyczy tylko tzw. doręczenia właściwego, a nie tzw. doręczeń zastępczych.
W razie złożenia wniosku o doręczenie pism na wskazany adres skrytki pocztowej pismo przesłane pocztą zostaje złożone w placówce pocztowej operatora publicznego, natomiast zawiadomienie o tym zamieszcza się w skrytce pocztowej adresata.
Podstawa prawna
• Art. 135 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy trzeba zawiadamiać sąd o zmianie adresu

Kupiłam nowe mieszkanie i wkrótce przeprowadzę się. W sądzie toczy się sprawa o odszkodowanie od szpitala, w której występuję w charakterze powoda. Czy muszę zawiadomić sąd o zmianie adresu, skoro pisma sądowe doręczane są do mojej skrzynki pocztowej?
Tak
Powód i pozwany oraz ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić sąd o każdej zmianie swego zamieszkania. Taki obowiązek ciąży na stronie nawet wówczas, gdy zgłosi wniosek o to, aby doręczenia dokonywane były na adres oznaczonej skrytki pocztowej. Powód i pozwany muszą się wywiązać z tego obowiązku bez względu na to, czy w sprawie reprezentują ich pełnomocnicy. Jednak na tok procesu zmiana miejsca zamieszkania strony nie wpływa wówczas, gdy ustanowiła ona pełnomocnika procesowego albo pełnomocnika do doręczeń.
Strony mają obowiązek informowania sądu o zmianie adresu aż do momentu uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Gdyby sprawę rozpoznawał sąd II instancji i wydał orzeczenie, od którego przysługuje skarga kasacyjna, to taki obowiązek ciąży na stronie, aż do upływu terminu na wniesienie tej skargi.
Gdyby strony i ich przedstawiciele nie zawiadomili o zmianie adresu, to wówczas, mimo że pismo sądowe zostanie w aktach sprawy, to będzie traktowane tak, jak gdyby zostało doręczone. Wywoła też takie same skutki prawne, jak gdyby zostało doręczone.
Jednakże pierwszego doręczenia pisma w sprawie sąd musi zawsze dokonać do rąk adresata. Powinien go też wówczas pouczyć o możliwości pozostawienia pisma w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia wówczas, gdyby strona zmieniła swoje zamieszkanie i nie powiadomiła o tym sądu.
Gdyby jednak sąd dowiedział się o zmianie adresu strony wprawdzie nie od niej, lecz w inny sposób, to powinien wysyłać pisma pod rzeczywistym adresem. Natomiast sąd nie ma obowiązku z urzędu poszukiwać i ustalać aktualnego adresu strony.
Podstawa prawna
• Art. 136 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy pismo można zostawić na poczcie

Komu można pozostawić pismo sądowe w razie trudności w doręczeniu go adresatowi. Czy pozostawienie go domownikowi adresata albo na poczcie można uznać za doręczenie prawidłowe adresatowi?
Tak
Zdarza się, że doręczający pismo sądowe nie zastanie adresata w domu pod wskazanym wcześniej przez niego adresem. Może wówczas doręczyć pismo dorosłemu domownikowi. Gdyby zaś nie zastał również dorosłego domownika, to wówczas powinien pozostawić je administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, pod warunkiem, że te osoby nie są przeciwnikami procesowymi adresata w toczącej się sprawie. W dodatku muszą się zobowiązać, że oddadzą adresatowi pismo.
Gdyby zaś adresata pisma sądowego doręczający nie zastał w miejscu pracy, to wówczas może pozostawić je u osoby upoważnionej do odbioru pism.
Może się jednak zdarzyć, że pisma nie będzie można doręczyć w opisany tutaj sposób. Wtedy pozostawia się je w placówce pocztowej operatora publicznego (gdyby zostało przesłane pocztą) lub w urzędzie gminy (gdyby miało być dostarczone w inny sposób niż przez pocztę). O tym sposobie pozostawienia pisma należy zawiadomić adresata umieszczając zawiadomienie w drzwiach jego mieszkania albo w oddawczej skrzynce pocztowej.
Podstawa prawna
• Art. 138 i 139 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy można odmówić przyjęcia pisma z sądu

Teściowa, która mieszka razem ze mną, odmówiła przyjęcia pisma z sądu adresowanego do mnie. Czy listonosz powinien wówczas pozostawić pismo na poczcie?
Tak
Teściowa mogła odmówić przyjęcia pisma z sądu, które było adresowane do mieszkającej razem z nią synowej. Przyjęcia pisma może odmówić również adresat. Wtedy pismo powinno zostać pozostawione w miejscu doręczenia. Gdyby to jednak nie było możliwe, to wówczas składa się je w placówce pocztowej operatora publicznego (gdy było przesłane pocztą) albo w urzędzie właściwej gminy (gdy miało być dostarczone w inny sposób). O tym, że zostanie złożone na poczcie lub w gminie, należy uprzedzić adresata lub domownika, którzy odmówili przyjęcia pisma.
Obowiązuje zasada, że odbierający pismo potwierdza odbiór i datę własnoręcznym podpisem. Kiedy nie chce tego zrobić, to wówczas doręczający sam oznacza datę doręczenia, a także podaje przyczyny braku podpisu. Natomiast zawsze na potwierdzeniu odbioru doręczający sam stwierdza, w jaki sposób pismo zostało dostarczone, a na piśmie zaznacza dzień doręczenia. Tę adnotację opatruje swoim podpisem.
Podstawa prawna
• Art. 139 i 141 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy sąd może pisma pozostawić w aktach

Zebrałem nowe dowody, które upoważniają mnie do domagania się wznowienia postępowania w sprawie. Czy sąd zamiast doręczyć mi pismo, które to postępowanie rozpocznie, będzie mógł pozostawić je w aktach sprawy?
Nie
Pismo sądowe, które rozpoczyna wznowienie postępowania, musi zostać doręczone stronie pod jej aktualnym adresem. Nie może - z uwagi na brak aktualnego adresu - zostać pozostawione w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Takie same zasady co do doręczenia skargi o wznowienie postępowania stosuje się też do skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Taka procedura postępowania obowiązuje dlatego, że w myśl art. 406 k.p.c. do postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem I instancji. Natomiast pierwsze doręczenie w sprawie wszczętej przed sądem I instancji musi być zawsze dokonane do rąk adresata. Sąd musi też wówczas pouczyć stronę o tym, w jakich przypadkach musi pozostawić pismo w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
Wyjaśniamy, że miejscem zamieszkania - w rozumieniu przepisów regulujących sprawę doręczania pism sądowych - jest miejsce, do którego należy dokonywać doręczeń. Odnośnie do stron musi być zawsze wskazane ich miejsce zamieszkania lub siedziby, bez względu na to, czy w tym miejscu należy dokonywać doręczeń.
Podstawa prawna
• Art. 136 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).