Umieszczenie osoby pozbawionej wolności w celi, w której powierzchnia przypadająca na osobę wynosi mniej niż 3 mkw., może być wystarczającą przesłanką do uznania, że jej dobra osobiste zostały naruszone.
Takie wnioski płyną z wydanego wczoraj przez Sąd Najwyższy orzeczenia. Zapadło ono w sprawie Sławomira S., który wystąpił przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w Łodzi o zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych. Cela, w której przebywał, nie spełniała bowiem minimalnych wymogów humanitarnych, bo powierzchnia przypadająca na jedną osobę wynosiła mniej niż 3 mkw.
Wszystko to było niezgodne z art. 110 par. 2 kodeksu karnego wykonawczego i w związku z tym naruszało jego godność. W odpowiedzi Skarb Państwa przyznał, że warunki w celach nie do końca odpowiadały przepisom. Podkreślił jednak, że było to niezależne od kierownictwa aresztu. Od 2002 r. do 2007 r. był on sukcesywnie remontowany, więc cele były wyłączane. Teraz wszystkie spełniają przewidziane przepisami warunki.

Zadośćuczynienie dla osadzonego

Sąd I instancji zasądził na rzecz osadzonego 3 tys. zł zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kodeksu cywilnego. Stwierdził, że niezapewnienie 3 mkw. powierzchni przypadającej na jedną osadzoną osobę naruszyło godność powoda. Pozostałe zarzuty miały pomniejsze znaczenie. Od tego wyroku apelację wniosły obie strony, a sąd II instancji zmienił wyrok i powództwo oddalił. Uznał, że sam fakt przebywania w za ciasnej celi nie narusza godności. W tej sprawie cierpienia powoda związane były w ogóle z odbywaniem kary. Przyznał, że norma metrażowa została przekroczona, ale też warunki były szczególne, nie było też możliwości przeniesienia powoda do innego zakładu w związku z rejonizacją. Poza tym cały czas nie przebywał on w jednej celi i nie wszystkie były za ciasne.

Wystarczająca przesłanka

Sławomir S. wniósł od wyroku sądu apelacyjnego skargę kasacyjną. Podstawowy zarzut dotyczył tego, że sąd przyjął, iż było możliwe osadzenie w celi przeludnionej. Sąd Najwyższy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania do II instancji. W ustnych motywach przywołał przede wszystkim uchwałę składu 7 sędziów Izby Cywilnej SN, podjętą 18 października 2011 r. (sygn. akt III CZP 25/11). Powiedziano w niej, że umieszczenie osoby pozbawionej wolności w celi o powierzchni przypadającej na osadzonego mniejszej niż 3 mkw. może stanowić wystarczającą przesłankę stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych. Odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 448 k.c. za krzywdę wyrządzoną tym naruszeniem nie zależy od winy. Skład orzekający w omawianej sprawie w całości pogląd ten podziela.
Podstawa prawna
Orzeczenie Sądu Najwyższego z 19 października 2011 r., sygn. akt II CSK 721/10.