Wydanie decyzji odmawiającej przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy nie narusza dóbr osobistych osoby, która starała się o to świadczenie.

Powód wniósł sprawę do sądu przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Domagał się w nim zasądzenia od pozwanego 100 tys. zł zadośćuczynienia. Argumentował, że ZUS, odmawiając mu prawa do renty, naruszył jego dobra osobiste: prawo do spokoju rodzinnego i prawo do zabezpieczenia socjalnego.

Sprawa trafiła do sądu apelacyjnego, który uznał żądania powoda za bezpodstawne. Sędziowie w uzasadnieniu wyroku wskazali, że aby można było mówić o odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych, naruszenie to musi być m.in. bezprawne. Artykuł 24 kodeksu cywilnego wyraźnie wskazuje, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Natomiast w sytuacji gdy dobro zostało już naruszone, to na podstawie tego przepisu można żądać usunięcia jego skutków oraz zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Tymczasem – jak uznał sąd – działania ZUS nie były bezprawne. Odmawiając przyznania renty, pozwany kierował się bowiem obowiązującymi przepisami prawa. Ponadto działania ZUS podlegały kontroli sądowej, a roszczenia powoda w stosunku do niego zostały prawomocnie oddalone.

Powód jako podstawę prawną żądania wskazał art. 417 par. 2 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim, jeżeli wykonywanie z zadań z zakresu władzy publicznej zlecono (...) innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa. Sędziowie uznali, że ZUS może odpowiadać na podstawie tego przepisu, gdyż wyposażony został przez ustawodawcę w uprawnienia władcze. Wydawanie przez ZUS decyzji o przyznawaniu świadczeń musi być uznane za wykonywanie władzy publicznej. Jednak w tej sprawie art. 417 par. 2 k.c. nie znalazł zastosowania, gdyż powód nie doznał szkody na osobie.

Sygn. akt I ACa 758/10