Przestępstwo naruszenia miru domowego może popełnić również właściciel, który wchodzi do swojego mieszkania wbrew woli lokatorów.

Artur M. postanowił sprzedać mieszkanie, które w drodze umowy darowizny przekazał mu wcześniej ojciec, Ryszard M. Sporządzona u notariusza umowa gwarantowała jednak starszemu mężczyźnie możliwość dożywotniego bezpłatnego korzystania z lokalu w ramach służebności dożywocia. Nie licząc się ze zdaniem ojca, Artur M. zdecydował się pokazać nieruchomość potencjalnym nabywcom. Gdy ten nie chciał otworzyć drzwi, wtargnął do mieszkania.

Umorzenie dochodzenia

Pokrzywdzony Ryszard M. złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa naruszenia miru domowego. Dochodzenie zostało jednak umorzone, bo prokurator uznał, że sprawa ma charakter cywilnoprawny. Zażalenie na to postanowienie trafiło do sądu.

Kodeks karny przewiduje, że osoby, które wdzierają się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu podlegają karze grzywny, ograniczenia wolności albo nawet do roku więzienia. Tak samo będzie w przypadku, gdy sprawca nie opuszcza takiego miejsca, mimo że żąda tego osoba uprawniona do korzystania z nieruchomości (art. 193 kodeksu karnego).

Jak podkreślił w postanowieniu z 21 lipca 2011 r. Sąd Najwyższy, cudzym mieszkaniem lub innym miejscem chronionym przez art. 193 k.k. jest miejsce, do którego zamieszkujący ma wyłączne lub większe uprawnienie niż wdzierający się. Uprawnienia do rozporządzania określonymi lokalami mogą natomiast wypływać z różnych tytułów.

Najpowszechniejszy stanowi prawo własności, ponadto przydział lokalu przez organ administracji lub spółdzielnię mieszkaniową, prawa użytkowania, dzierżawy, dożywocia czy umowy najmu.

Tytuły własności

Właściciel jest uprawniony do korzystania z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa oraz rozporządzania nią. Najemca zaś uzyskuje możliwość używania rzeczy. Właściciel, wynajmując mieszkanie, wyzbywa się przez to na rzecz najemcy uprawnień w zakresie korzystania z lokalu. Do ochrony praw najemcy lokalu stosuje się w takich sytuacjach odpowiednio przepisy o ochronie własności.

Treść art. 193 k.k. gwarantuje lokatorowi niezależną od właściciela rzeczy prawnokarną ochronę wynajętego mieszkania. W konsekwencji wynajęte czy oddane np. w dożywotnie użytkowanie mieszkanie staje się dla właściciela miejscem cudzym, gdy przekazał on część swoich uprawnień innym osobom – sygn. akt I KZP 5/11.

1 rok pozbawienia wolności – maksymalna kara za wdarcie się do cudzego mieszkania lub nieopuszczenie go wbrew żądaniu uprawnionego