Maksymalne stawki taksy notarialnej określone przez ministra sprawiedliwości są zgodne z konstytucją – orzekł wczoraj Trybunał Konstytucyjny. Rozpoznał on wniosek Krajowej Rady Notarialnej, która domagała się zbadania legalności drastycznego obniżenia wysokości wynagrodzenia za część czynności notarialnych w 2007 r.

Delegację ustawową do określenia maksymalnych stawek taksy za czynności notarialne zawiera art. 5 par. 3 ustawy – Prawo o notariacie. Notariusze podnieśli między innymi, że zmiana maksymalnych stawek notarialnych nie może być arbitralna, lecz musi mieć mocne oparcie w zawartych we wspomnianym artykule wytycznych. Obniżenie wysokości maksymalnych stawek taksy notarialnej o połowę narusza prawne interesy notariuszy z pogwałceniem zasady proporcjonalności. Zdaniem wnioskodawcy prowadzi to do wniosku, że ingerencja ministra w prawnie chronione interesy notariuszy była nadmierna.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wnioskodawca nie uzasadnił należycie tego, jakie konstytucyjne prawo zostało ograniczone na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości oraz dlaczego ingerencja prawodawcy jest nieproporcjonalna.

W przedstawionym wczoraj uzasadnieniu wyroku TK podkreślił wyraźnie, że notariusz nie jest wynagradzany przez państwo, ale pobiera taksę od uczestników czynności prawnej. Zatem wykonując czynności notarialne nie tylko w interesie prywatnym, lecz także w interesie publicznym jako gwarant bezpieczeństwa obrotu, notariusz ma na celu dążenie do osiągnięcia zysku warunkującego realizację zadań publicznych. Do osiągania zysku przyczynia się wprowadzony przez ustawy przymus notarialny.

Obniżone stawki taksy notarialnej za część czynności notarialnych obowiązują od 12 października 2007 r. Wprowadzenie takich zmian resort sprawiedliwości uzasadniał koniecznością zapewnienia szerszego dostępu obywateli do usług notarialnych. Zdaniem ministerstwa były one do tamtej pory za drogie i obywatele korzystali z usług notariuszy tylko wtedy, gdy prawo wymagało zachowania formy aktu notarialnego. W przypadku wielu czynności prawnych nie decydowali się natomiast na akt notarialny.

Notariusze od początku nie zgadzali się na obniżenie stawek. Ich zdaniem obniżenie taksy wskazywało jednoznacznie na działanie pod opinię publiczną.

SYGN. AKT U 8/08